نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه فردوسی مشهد

چکیده

رئالیسم انتقادی به‌عنوان مکتبی ادبی، جایگاه ویژه‌ای در نقد ادبیات داستانی دارد؛ مکتبی که با رویکردی عینی به واقعیات، به بازتاب زندگی اجتماعی می‌پردازد. صموئیل شمعون در رمان عراقیّ فی باریس تحت تأثیر ساختار اجتماعی که در آن زندگی کرده است، به بازتاب نگاه مهاجر در سرزمین دیگری می‌پردازد. با‌ توجه به ضرورت پرداختن به پدیدۀ مهاجرت و تأثیرات منفی نهان و آشکار آن بر جوامعی که از آن مهاجرت صورت می‌گیرد، پژوهش حاضر می‌کوشد تا به بررسی تأثیر استعمار و سیاست‌های حکومت بر جامعۀ عراق، به‌ویژه تأثیر این سیاست‌ها بر اقلیت‌های قومی سرزمین عراق از دید یک مهاجر بپردازد. هدف این جستار، بررسی چالش‌های آسیب‌زای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی عصر نویسنده در عراق، برمبنای مؤلفه‌های رئالیسم انتقادی است تا بن‌مایه‌های مؤثر بر مهاجرت تبیین شود. دستاوردهای پژوهش نشان می‌دهد نویسنده با سبکی رئالیستی و انتقادی با بیانی طنزآمیز، حوادث و اوضاع سیاسی، تاریخی و اجتماعی جامعۀ خود را نشان داده ‌است. شمعون به‌عنوان یک آشوری مهاجر و نمایندۀ طبقۀ اجتماعی که از آن برخاسته است، به انتقاد از عدم تغییر سیاست‌های حکومت‌های حاکم بر عراق در دوره‌های مختلف تاریخی نسبت به اقلیت‌های مقیم در عراق می‌پردازد. نویسنده با اثرپذیری از محیط اجتماعی و سیاسی عراق، به‌ویژه شرایط حاکم بر اقلیت آشوری، به‌خوبی توانسته است با بازنمایی تاریخ، نقش استعمار را در جنگ‌های طایفه‌ای روشن کند و با بازتاب چالش‌های اقتصادی و ترسیم چهرۀ مهاجر آواره، به انتقاد از فضایی بپردازد که جوامع و سیاست‌های حاکم بر آن، فرد را چه در فضای مهاجرت و چه در وطن خود، از حقوق قانونی و انسانی‌اش محروم می‌کند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Study of Principles of Critical Realism in the Novel of An Iraqi in Paris by Samuel Shimon

نویسندگان [English]

  • Zahra Haghayeghi 1
  • Ahmadreza Heidaryan shahri 2
  • Bahar Seddighi 3

1 PhD student in Arabic language and literature, Ferdowsi University of Mashhad

2 Associate Professor in Arabic language and Literature, Ferdowsi University of Mashhaduniversity

3 Assistant Professor in Arabic language and Literature, Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Critical realism as a literary school has a special place in the critique of fiction, a school that reflects social life with an objective approach to facts. Samuel Shimon in his novel An Iraqi in Paris  under the influence of the social structure in which he lived, reflects the immigrant gaze in another country which he lived. Considering the necessity of addressing the phenomenon of migration and its hidden and obvious negative effects on the communities from which migration takes place, The present study uses a descriptive - analytical method to examine the impact of colonialism and government policies on Iraqi society , especially the impact of these policies on the ethnic minorities of Iraq from the perspective of an immigrant. The purpose of this paper is to examine the harmful political, economic and social challenges of the author's era in Iraq , based on the components of critical realism , in order to explain the effective factors on migration. The achievements of the research show that the author has shown his events and political, historical and social conditions of his society with a realistic and critical style with a humorous expression. As an Assyrian immigrant, As an immigrant Assyrian, Shimon represents the social class from which he emerged, criticizing the failure to change the policies of the governments in different historical periods towards the minorities living in Iraq. Influenced by the social and political environment of Iraq, especially the conditions of the Assyrian minority, the author has been able to clearly explain the role of colonialism in sectarian wars by representing history and criticized the space in which societies and their governing policies deprive people of their legal and human rights whether in the immigration environment or in their own homeland by depicting the face of a homeless immigrant.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Critical Realism
  • Colonialism
  • Immigration Novel
  • Samuel Shimon
  • An Iraqi in Paris
الأیوبی، یاسین ( ۱۹۸۴)، مذاهب الأدب معالم و انعکاساته، بیروت، دار العلم للملایین، الطبعة الثانیة.
بیتروف، س. (2012)، الواقعیة النقدیة فی الأدب، ترجمة د. شوکت یوسف، دمشق، الهئیة العامة السوریة للکتاب.
بمانی ‌لیرگشاسی،‌ امرالله و اسماعیل صادقی ده‌‌چشمه (1398) «تحلیل مهم‌ترین بن‌مایه‌های رئالیستی متأثر از محیط غرب در رمان کارت پستال از آثار مهم ادبیات مهاجرت»، مکتب‌های ادبی، سال سوم، ش 5، صص 38-62.
پرهام، سیروس (1362)، رئالیسم وضد رئالیسم در ادبیات، تهران، آگاه، چاپ هفتم.
ترحیبی، فایز (1988)، الدراما ومذاهب الأدب، بیروت: مؤسسة الجامعیة الدراسات والنشر والتوزیع.
حیدری، فاطمه و رضا البرزی اوانکی (1396)،«خوانش پسااستعماری ‌همسایه‌ها، از احمد محمود، در پرتو نظرات اسپیواک»، پژوهش‌های ادبیات معاصر جهان، ش 76، صص337-352.
جانجی، موریس (1984)، «قراءة فی الواقعیة النقدیة»، السنة الثالثة والعشرون، تشرین الاول، العدد 272، صص 144-161.
خفاجی، محمدعبدالمنعم (1995)، مدارس النقد الأدبی الحدیث، مصر: الدار المصریة اللبنانیة.
«خیانت انگلیسی‌ها به آشوریان در قتل عام سمیل» (16/1/1394)، مرکز تحقیقات، مطالعات و مقالات آشور:
حیدریان شهری، احمدرضا، زهرا حقایقی و بهار صدیقی (1399)، «دراسة الواقعیة النقدیة بین روایتی بروکلین هایتس لمیرال الطحاوی و سرزمین نوچ لکیوان أرزاقی»، اللغة العربیة وآدابها، السنة 16، العدد 4، صص 528-551.
رضوان، عبدالله (1999)، دراسة فی سوسولوجیا الروایة العربیة الرائی، عمان، دارالیازوری ‌العلمیة.
زرافا، میشل (1386)، جامعه‌شناسی ادبیات داستانی، ترجمۀ نسرین پروینی، تهران، سخن.
ساچکوف، بوریس (1362)، تاریخ رئالیسم؛ پژوهشی در ادبیات رئالیستی از رنسانس تا امروز، ترجمۀ محمدتقی فرامرزی، تهران، تندر.
سعید، ادوارد (1382)، نقش روشنفکر، ترجمۀ حمید عضدانلو، تهران، نی، چاپ دوم. 
سلدن، رامان و پیتر ویدسون (1377)، راهنمای نظریۀ ادبی معاصر، ترجمۀ عباس مخبر، تهران: طرح نو، چاپ دوم.
سیدحسینی، رضا (1387)، مکتب‌های ادبی، ج 1، تهران، نگاه،چاپ پانزدهم.
شاهمیری، آزاده (1389)، نظریه و نقد پسااستعماری، تهران، علم.
شمعون، صموئیل (2005)، روایة عراقیّ‌ فی‌ باریس، بیروت، الدار العربیة للعلوم ناشرون، مکتبة طلیطلة.
شمیسا، سیروس (1390)، نقد ادبی، تهران، فردوس، چاپ پنجم،
صالح‌بیک، مجید، زهرا سلطانی و زینب دهقانی (1398)، «گفتمان پسا استعماری در دو رمان موسم الهجرة إلی الشمال از طیب صالح و سووشون از سیمین دانشور»، کاوش‌نامۀ ادبیات تطبیقی (مطالعات تطبیقی فارسی-عربی)، سال نهم، ش 33، صص 59-80.
صالحی، پیمان و الآخرون ( 1395)، «دراسة مقارنة بین الروایات العربیة و الفرنسیة المعاصرة من وجهة النظر الواقعیة النقدیة»، دراسات الأدب المعاصر، السنة الثامنة، العدد 32، صص 9-27.
طهماسبی، عدنان و فاطمه اعرجی (2017)، «التعددیة الثقافیة فی روایة عراقی فی باریس لصموئل شمعون»، الآداب، العدد 123، صص 129-146.
فلاح، غلامعلی و سارا برامکی (1394)، «بررسی و تحلیل متون مهاجرت فارسی با رویکرد روایت شناسی پسااستعماری»، زبان و ادبیات فارسی، ش 79، صص169-191.
فضل، صلاح (1992)، منهج الواقعیة فی الإبداع الأدبی، القاهرة، مؤسسة مختار للنشر.
«الکاتب‌ العراقی صموئیل شمعون: عمل‌ روائی واحد یمکن‌أن ‌یخلد صاحبه» (13/2/2019)، العین الأخباریة،
www.al-ain.com
کریمی‌مطهر، جان‌الله و ناهید اکبرزاده (1392)، «بازتاب رئالیسم روسیه در ادبیات فارسی معاصر، مطالعۀ موردی، وکلای مرافعه اثر میرزا فتحعلی آخوندزاده»، ادب فارسی، دورۀ 3، پیاپی 11، صص 59-71.
گلدمن، لوسین (1371)، جامعه‌شناسی ادبیات (دفاع از جامعه‌شناسی رمان)، ترجمۀ محمدجعفر پوینده، تهران، هوش و ابتکار.
گولد، جولیس و ویلیام کولب (1376)، فرهنگ عمومی اجتماعی، ترجمۀ مصطفی ازکیا و همکاران، تهران، مازیار.
نصّار، نواف (2007)، المعجم الأدبی، الأردن، دار ورد للنشر و التوزیع.
نصر اصفهانی، محمدرضا و رضا فهیمی (1390)، «نگاهی به طنز اجتماعی در دو اثر آنتوان چخوف وصادق هدایت»، پژوهش‌های زبان و ادبیات تطبیقی، دورۀ2، ش 3،  پیاپی 7، صص 85-107.