نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

2 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان

چکیده

در دورۀ معاصر، انسان همسو با اندیشه و احساسات پرپیچ و تاب خود، داستان­نویسی را نیز دستخوش تغییر کرد و برخلاف گذشته، معنا را در لایه­های زیرین روایت پنهان ساخت. در این میان، از جمله ظرفیت­هایی که با کاوش در زوایای آن، می­توان عناصر گوناگونی از داستان را رمزگشایی کرد، مکان و بازتاب­های معنابخش آن است. پدیدارشناسی با نظریه­پردازی­های گسترده، بیش از دیگر علوم، این عنصر معنابخش را در کانون توجهات خود قرار داده­ است. از پرنمودترین نظریه­هایی که پدیدارشناسان دربارۀ مکان ارائه داده­اند، نظریۀ «حسّ مکان» است. حس مکان به معنای ادراک ذهنی از محیط است که شخص را در ارتباطی درونی با مکان قرار می‌دهد. این حس، فضا را به مکانی با خصوصیات حسی ویژه تبدیل می‌سازد و عاملی مهم در هویت­یابی افراد تلقی می­شود؛ عاملی که امروزه نویسندگان را برآن داشته است تا موقعیت­بخشی­های هدفمندی در آثارشان نسبت به آن لحاظ کنند. در رمان روان‌شناختیِ أقُودکَ إلی غَیری از عائشة ارناؤوط، شاعر و نویسندۀ سوری-آلبانیایی، مکان، محمل معانی و مفاهیم نوینی است که با نظریۀ حسّ مکان قابل تطبیق است. جستار حاضر می­کوشد تا با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی و بر پایۀ نظریۀ مذکور، رمان یادشده را بررسی و تحلیل کند تا از این رهگذر، به لایه‌های معنایی نهفته در عنصر مکان این داستان پی‌ ببرد. برخی از یافته­های پژوهش، ناظر بر حضور مدلول­های جدید­ در مکان­هایی چون خانه، مدرسه، نمایشگاه و ... است که نویسنده با دریافت حسّ درونی مکان، زمینه را برای خوانشی نو از آنها فراهم ساخته است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study and Analysis of Novel I Lead You to Others by Aicha Arnaout based on the Sense of Place Theory

نویسندگان [English]

  • Abdolahad Gheibi 1
  • Mahin Hajizadeh 1
  • Amir Farhangdust 2

1 professor of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University

2 PhD student of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University

چکیده [English]

In the contemporary era, along with his changing thought and feelings, human being has transformed story writing ,as well and unlike the past, has hidden the meaning under beneath layers of the narrative. In this regard, the place and its meaningful reflections are among the capacities where various elements could be decoded by probing in its aspects. Phenomenology with expanded theories, has attracted the attentions into this meaningful element rather than other sciences. One of the most prominent theories that has been presented about place by phenomenologists is the theory of “sense of place”. This sense transforms the space into the place with special sensual features and is considered an important factor for identifying people. A factor which has caused the authors to attribute the targeted positioning in their works to that. ʻAicha Arnaout', is a Syrian – Albanian author and poet, creator of psychological novel I lead you to others  where the place carries the novel meanings and concepts which corresponds to the sense of place. The current research attempts to study the mentioned novel relying on the descriptive-analytical method and based on the mentioned theory, so that it finds information about latent conceptual layers in the place element of this story. Some of obtained results suggest existence of new models in places like home, school and cafes where by receiving the inner sense of place, the author has prepared the ground for a new reading of them.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Story
  • Identity
  • Sense of Place
  • Aicha Arnaout
  • Novel I lead you to the others
أحمد، عدنان حسین (2004)، «عائشة أرناؤوط: لدی حلم واحد، هو أن أصلْ إلى قصیدة تشبه الصمت»:
ألتونجی، محمد (2001)، معجم أعلام النساء، بیروت، دار العلم للملایین.
ارناؤوط، عائشة (2006)، أقودکَ إلی غیری، دمشق، دار کنعان.
باشلار، گاستن (1397)، بوطیقای فضا، ترجمۀ مریم کمالی و مسعود شیربچه، چاپ چهارم، تهران، روشنگران و مطالعات زنان.
پورمند، حسنعلی و همکاران (1389)، «مفهوم مکان و تصویر ذهنی و مراتب آن در شهرسازی از دیدگاه کریستین نوربرگ شولتز در رویکرد پدیدارشناسی»، مدیریت شهری، ش 26، 80-92.
حسانین، محمدمصطفی علی (2004)، استعادةُ المکان، عمّان، دارالثقافة للنشر و التوزیع.
رلف، ادوارد (1397)، مکان و بی­مکانی، ترجمۀ محمدرضا نقصان محمدی و همکاران، چاپ چهارم، تهران، آرمان­شهر،
صالح، صلاح (2018)،  قضایا المکان الروائی، دمشق، دار فواصل للنشر و التوزیع.
الضبع، مصطفی (2018)، استراتیجیة المکان، القاهرة، الهیئة المصریة العامة للکتاب.
عابدی، محمدحسین و همکاران (1397)، «چگونگی تبدیل روایت دراماتیک به فضای دراماتیک با استفاده از عناصر میزانسن براساس نظریۀ نوربرگ شولتز»، تئاتر، ش 73، 97-113.
فلاحت، محمدصادق (1385)، «مفهوم حس مکان و عوامل شکل‌دهندۀ آن»، هنرهای زیبا، ش 26، 57-66.
فلاحتی، صغرا و همکاران (1393)، «محتواپذیری مکان و دلالت­های متعدد آن در اشعار عزالدین مناصرة»، ادب عربی، سال 6، ش 2، 292-311.
شارف، محمد (2016)، دلالة المکان فی روایة ثقوب زرقاء لـخیّر شوّار، مرحلة الماجستیر، إشراف عبدالقادر رابحی، جامعة مصطفی اسطمبولی، کلیة الآداب و اللغات.
شکیبایی­فر، شهلا و همکاران (1400)، «نشانه­شناسی لایه­ای مکان در نمایشنامۀ خارج السرب محمد الماغوط با نگاهی به نظریۀ فرزان سجودی»، ادب عربی، سال 13، ش 3، 68-86.
شولتز، کریستیان نوربرگ (1353)، هستی، فضا و معماری، ترجمۀ محمدحسن حافظی، تهران، نشر تهران.
ـــــــــــــــ (1389)، روح مکان به سوی پدیدارشناسی معماری، ترجمۀ محمدرضا شیرازی، تهران، رخداد نو.
الشهید، زید (2010)، الرؤی و الأمکنة، دمشق، دار الینابیع.
کرسول، تیم (1398)، مقدمه­ای بر مکان، ترجمۀ حسین حاتمی‌نژاد و بهار حبیبیان، تهران، دانشگاه تهران.
النصیر، یاسین (1986)، الروایة و المکان، بغداد، دارالحریة للطباعة.
کوهات، هاینز (1397)، روان­شناسی خود، ترجمۀ مریم سرگلی و همکاران، مشهد، فراانگیزش.
میرغلامی، مرتضی و آیشم، معصومه (1395)، «مدل مفهومی ارزیابی حس مکان براساس مؤلفه­های کالبدی، ادراکی، عملکردی و اجتماعی»، مطالعات شهری، دورۀ 5، ش 19، 80-69.
نوری، محمدجواد (1398)، «تبیین تجربۀ استحالۀ مکان سوم اُلدنبرگ در قرن 21»، معماری و شهرسازی، سال 29، ش 86، 82-57.