نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.

چکیده

نقد ساختارگرا یکی از شاخه ­های نقد متون ادبی به شمار می­رود که در آن به کشف ساختارها و رابطه میان اجزاء و قوانین پرداخته می­ شود. یکی از پایه­ گذاران این مکتب «رولان بارت» (Roland Barthes) (1915-1980) اهل فرانسه است. او مدلی را تحت عنوان «رمزگان پنج­گانه» برای تحلیل  ارائه داده که به تشخیص و کشف لایه­ های کُنشی، معمایی، ضمنی، فرهنگی و نمادین متن می ­انجامد. با استفاده از این رمزگان می­توان نشانه­ها را به واحدهای معنادار تبدیل کرد و به درک ارتباط میان دال و مدلول رسید. این مقاله بر آن است که بر اساس روش توصیفی- تحلیلی رمزگان­ های پنج­گانه در رمان «حب بلامقاومة» اثر«لیلی عیتاوی» نویسنده معاصر لبنانی را استخراج و رمزگشایی کند و با بررسی آن­ها به دال مرکزی داستان دست یابد. این رمان با استفاده از هر پنج رمزگان مفهوم مقاومت و عشق را به عنوان دال مرکزی طرح کرده و قهرمانان اصلی داستان را  به­ عنوان نماد روحیه شهادت­ طلبی و مشتاق رسیدن به عشق حقیقی معرفی کرده است. همچنین داستان با هماهنگی در ساختار و محتوا، گاه به بیان ضمنی ارزش ­ها و ایدئولوژی شخصیت­ های جهادگر، در قالب گفتگوها و یا توصیف­ های غیرمـستقیم پرداخته و در این میان، دو­گانه حق و باطل را نیز از خلال وجوه خصـلت ­های متعارض میان شخصیت­ های مثبت و منفی، رقم زده است. نگاه مطلق­ گرای نویسنده به شخصیت­ ها باعث ایجاد شخصیت ­های نمادین در داستان شده و طرح معماهای کوچک و بزرگ و پاسخ دادن به آن­ها در طول داستان نیز، به پیشبرد حوادث کمک کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Structural Analysis of Novel Titled “Love Without Resistance” Written by Leili Itawi Based On, Roland Barthes Quintuple Mysteries

نویسندگان [English]

  • Zahra Farid 1
  • Roghayeh Rostampour maleki 2

1 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran.

2 Associate Professor , Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature, Alzahra University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Structuralist criticism is one of the branches of critiquing a literary text in which structures and the relationship between components and rules are discovered. Roland Barthes from France is one of the founders of this school. To analyze the narratives, he presented a model titled “Quintuple Mysteries’’ that identifies and figures out the Hermeneutic, Proairetic, Semantic, Symbolic, and Cultural layers of the text. Using these mysteries, signs can be converted into the meaningful components, and the relationship between signifier and signified can be perceived. The present article intends to extract and decipher the Quintuple Mysteries present in the novel called “Love without Resistance” (written by Leili Itawi- a contemporary Lebanese writer) based on the descriptive-analytical approach and achieve the central symbol of the story by investigating them. Using quintuple mysteries, this novel has put forwarded “resistance and love” as a central symbol and introduces the main heroes in the story as symbols of the Martyrdom-Seeking Spirit and eagerness to find real love. By creating harmony in structure and content, it sometimes expresses the values and ideologies of jihadists in the form of conversations and/or indirect descriptions implicitly. Meanwhile, it has figured out the right-wrong dichotomy through the character traits of the conflicting theme between positive and negative personality traits. The writer’s absolutist view to the characters has created symbolic personalities in the novel. And also making small and big puzzles and answering them during the novel has helped the events to move forward.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Leili Itawi
  • “love without resistanc”
  • Novel titled “resistance”
  • Quintuple mysteries
  • Roland Barthes
آلن، گراهام (1385)، بینامتنیت، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، نشر مرکز.
احمدی، بابک (1388)، ساختار و تأویل متن، تهران، نشر مرکز.
اسکولز، رابرت (1393)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، نشر آگه.
اکبری زاده، فاطمه و رقیه رستم پور (1400). «واکاوی رمزگان­ های ساختاری رمان معاصر لبنان؛ مطالعه موردی: رمان الخطایا الشائعة»، ادب عربی، شمارۀ 3. صص21-1.
پین، مایکل (1392)، بارت و فوکو و آلتوسر، ترجمۀ پیام یزدانجو، تهران، مرکز، چاپ چهارم.
تمدن، الهام و تقی اژه­ای (1398)،« بررسی آثار تجلی صفات جمالی و جلالی خدا در سالک از دیدگاه روزبهان بقلی»، پژوهش­ های ادب عرفانی (گوهر گویا)، شمارۀ 40، صص110-85.
 تودورف، تزوتان  (1382)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، تهران، آگه، چاپ دوم.
پاینده، حسین (1397)، نظریه و نقد ادبی، تهران، سمت.
چندلر، دانیل (1387)، مبانی نشانه­ شناسی، ترجمۀ مهدی پارسا، تهران، پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی.
راستگو، سید محمد و سید محمد فرید راستگوفر (1388) «جمال جلال و جلال جمال، پژوهشی قرآنی، عرفانی، ادبی» مطالعات عرفانی، شمارۀ 10، صص173-202.
رحیمی خویگانی، محمد و فاطمه گلی و منصوره زرکوب (1391ش)، «داستان ابلیس ینتصر توفیق حکیم از منظر ساختارگرایانه بارت»، نقد ادب معاصر عربی، شمارۀ 3، صص123-142.
رستم‌پور، رقیه و زهرا آقاجانی علی شاه (2020)، «التحلیل الروائی فی روایة فی قلبی أنثی عبریة لخولة حمدی وفق نظریة رولان بارت» (الشفرات الخمس)، دراسات فی السردانیة العربیة، شمارۀ1، صص60-91.
سجودی، فرزان(1388)، نشانه­ شناسی نظریه و عمل، تهران، نشر علم.
ـــــــــــــــــ(1387ش)، نشانه‌شناسی کاربردی، تهران، علم.
ــــــــــــــــــ(1383)، نشانه ­شناسی لایه­ای و کاربرد آن در تحلیل نشانه­شناختی متون هنری،. مجموعه مقالات هم‌اندیشی شمارۀ 1، مقالات اولین هم‌اندیشی نشانه­شاسی هنر، به کوشش فرزان سجودی. تهران، فرهنگستان هنر. 
سیدان، الهام (1394)، «نشانه­ شناسی لایه­ای رمزگان­ ها در داستان قرآنی خلقت آدم با تأکید بر کشف‌الاسرار میبدی»، پژوهش­های ادبی- قرآنی، شمارۀ 4، صص145-169 .
شکیبایی فر، شهلا؛ محمد سیفی و علی نجفی ایوکی (1400)، «نشانه­ شناسی لایه­ای مکان در نمایشنامه خارج السرب محمد الماغوط با نگاهی به نظریه فرزان سجودی»، ادب عربی، شمارۀ 3، صص86-67.
صفیئی، کامبیز و مسعود سلامی (1390)، «توضیح و معرفی متدولوژی رمزگان پنج­گانه رولان بارت با نمونه عملی از نمایشنامه فیزیکدان­ ها اثر فردریش دورنمات»، مطالعات نقد ادبی، شمارۀ 24 -25، صص 199-221.
عیتاوی جمعه، لیلا (2016)، حب بلامقاومة، بیروت، بیت الکاتب للطباعة و النشر.
قهرمانی، علی و آرزو شیدایی و صدیقه حسینی (1398)، «تحلیل داستان الغریب نجیب کیلانی بر مبنای رمزگان پنج­گانه بارت»، نقد ادب معاصر عربی، شمارۀ 3، صص123-142.
گل پرور، یوسف و کامران کسایی و سید ابراهیم قافله باشی (1393)، «تحلیل ساختاری داستان کوتاه آداب سفر از دیدگاه بارت و گریماس  (از مجموعه داستان طعم باروت) »، زبان و ادب فارسی، شمارۀ 14، صص 159-179.
مکاریک، ایرنا ریما (1393)، دانش­نامه نظریه ­های ادبی معاصر، ترجمۀ مهراج مهاجر و محمد نبوی، تهران، نشر آگه، چاپ پنجم.
میرصادقی، جمال و میمنت ذوالقدر (1377)، واژه­نامه هنر داستان‌نویسی، تهران، مهناز.
میرعماد، سیدعلی (1384)، فرهنگ توصیفی نشانه ­شناسی، تهران، معرفت و زبان‌آموز.
Ahmadi, B. (2009), Text structure and interpretation, Tehran, Markaz Publication. [In Persian].
Akbarizadeh, F, and Rostampour, R. (2021), "Analysis of the structural codes of the contemporary Lebanese novel; A case study: Al-Khataya al-Bhoori's novel", Arabic Literature, No. 3, 1-21.
Allen, G., (2006), Intertextuality, Ttranslated by Payam Yazdanjoo, Tehran, Markaz Publication. [In Persian].
Barthes, R., (1970), S/Z, (trans. Richard Howard & Richard Miller) New York, hill and Wang.
Chandler, D. (2008), Elements of semiology, Translated by Mehdi Parsa. Tehran, Research Institute for Islamic Culture and Art. [In Persian].
Ghahremani, A, and Sheidaei, A, and Hosseini, S. (2019), "Analysis of the story named “Al-Gharib” written by Najib Kilani based on Barthes’ five codes", Critique of Contemporary Arabic Literature, No. 3, 123-142. [In Persian].
Itawi Juma, L. (2016), Love Without Resistance, Beirut, Writer's house for printing and publishing.
Makarik, I, R. (2014), Encyclopedia of Contemporary Literary Theory, Translated by Mehraj Mohajer and Mohammad Nabavi, Tehran, Agah Publication, Fifth ed. [In Persian].
Masoudi, O, Ali. (2016), " A Critique on Roland Barthes' Semiotic Method and Narrative Analysis, News Sciences, Vol. 17, pp 44-65. [In Persian].
Mir Emad, Seyed Ali. (2005), An encyclopedic dictionary of Semiotics,Tehran, Marefat va Zaban Amoz. [In Persian].
Mirsadeghi, J, and Zolghadr, M. (1998), Dictionary for the Art of Fiction writing, Tehran, Mahnaz .[In Persian].
Payandeh, H. (2018), Literary theory and criticism, Tehran, Samt publication. [In Persian].
Payne, M. (2013), Barthe and Foucault and Althusser, Translated by Payam Yazdanjoo, Tehran, Markaz, 4th ed. [In Persian].
Rahimi Khoigani, M, and Goli, F., and Zarkoub, M. (2012), "The Story of " "Iblis Victorious" written by Tawfiq al-Hakim from the Structuralist Perspective of Barthes", Critique of Contemporary Arabic Literature, No. 3, 123-142. [In Persian].
Rastgoo, S, and Rastgoofar, S, M, F. (2009), "Jamal Jalal and Jalal Jamal. “Quranic, Mystical, Literary research" Mystical Studies, No. 10, 173-202. [In Persian].
Rostampour, R, and Aghajani Ali Shah, Z. (2020), Narrative analysis of a novel called "In My Heart Hebrew girl" by Khawla Hamdi according to Roland Barthes' Theory, (Five Blades), Studies in Arabic Narratology, No.1, 60-91. [In Persian].
Safiei, K., and Salami, M. (2011), " Explanation and introduction of methodology of Roland Barthes' the five codes with a practical example from the play of physicists by Friedrich Durnmat”, Literary Criticism Studies, Nos. 24 and 25, 199-221. [In Persian].
Scholes, R. (2014), An Introduction to Structuralism in Literature, Translated by Farzaneh Taheri, Tehran, Agah Publication. [In Persian].
Seydan, E. (2015), "Semiotic analysis of the layers of codes in the Qur'anic story of the creation of Adam emphasizing Maybodi’s Kashf al-asrar", Quranic Literary Research, No. 4, 145-169. [In Persian].
Shikibai Far, S, and Seifi, M., and Najafi Ayuki, A. (1400), "Layered semiotics of place in Mohammad Al-Maghout's play Khaz al-Sarb with a look at Farzan Sajjoudi's theory", Arabic literature, No. 3, 86-67.
Sojoodi, F. (2009), Semiotics, Theory and Practice, Tehran, Nashre Elm. [In Persian].
Sojudi, F. (2004), Symposium Articles, No. 1; Articles of the first symposium of semiotics of art, by Farzan Sojoudi, Tehran, Academy of Arts. [In Persian].
Sojudi, F. (2008), Applied Semiotics, Tehran, Elm Publication. [In Persian].
Tammadon, E, and Eje’I, T. (2019), "Investigation of effects of the manifestation of beauty and glory attributes of God on the mystic from the perspective of Ruzbihan Baqli", Mysticism Literature Research (Gohar Goya), No. 40, 85-110. [In Persian].
Tzvetan, T. (2003), Structuralist literary critics, Translated by Mohammad Nabavi, Tehran, Agah, 2nd ed, [In Persian].