تحلیل استعاره‌های مفهومی حوزه عشق در کتاب «أوراق الورد» از مصطفی صادق الرافعی

دهقان, فاطمه; رسولی, حجت; رضائی, ابوالفضل

doi:10.22059/jalit.2022.341961.612542

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه زبان و ادبیات عرب دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.

https://doi.org/10.22059/jalit.2022.341961.612542

چکیده

استعارۀ مفهومی که برای اولین بار با کتاب «استعاره هایی که با آن زندگی میکنیم»(1980) از لیکاف و جانسون شروع شد، استعاره را نه ابزاری برای زیبایی‌آفرینی و ابداع هنری بلکه ابزاری برای تفکر می داند که به‌طور خودکار در زندگی بشر جریان دارد؛ معانی ثانوی و اغراض بلاغی متکلم همواره ورای پرده های ناپیدای مجاز و از جمله استعارۀ مفهومی پنهان است و تحلیل استعارۀ مفهومی در متون ادبی لایه های پنهان معانی و اغراض نهفته ادیب را برای مخاطب آشکار می سازد. کتاب «أوراق الورد» (1931) از نظر محتوا و شکل خلاقانه ترین کتاب «مصطفی صادق الرافعی» (1880-1937) است که به مرحلۀ نضج کامل رسیده است. موضوع این کتاب عشق و سرشار از تصویرسازی های بدیع است. اما باید دید نویسنده عشق را چگونه با استعاره مفهوم سازی کرده است. مقالۀ پیش‌رو به شیوه توصیفی - تحلیلی انجام شده است و سعی دارد که با تکیه بر نظریۀ جورج لیکاف و مارک جانسون استعاره های مفهومی این رمان را تحلیل کند. هدف از پژوهش حاضر شناخت انواع استعاره های مفهومی و تصویریِ عشق در أوراق الورد است. یافته ها نشان داد که رافعی مفاهیم حوزۀ عشق را در قالب استعاره های تصویری و ساختاری زیبا با مفاهیمی چون عطر، شیشه عطر، سِحر، نور، گُل، آتشفشان، حیوان وحشی و انسان مفهوم سازی کرده و نور محوری ترین واژه در مفهوم سازی عشق است. رافعی در واقع با استعاره های تخیلی و خلاق و جدید معنای جدیدی به عشق بخشیده است و چون در مفهوم سازی عشق هدفی عرفانی را دنبال می کند همه چیز را خوب و زیبا جلوه می دهد و نکات منفی عشق را ورای استعاره های زیبا پنهان می سازد. همچنین او با سبک خاص خود استعاره های مفهومی را در یک ساختار گردآورده و تناظرها را بیان کرده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Conceptual Metaphors of the Field of Love in Book “Oraq al-Ward” by Mustafa Sadeq al-Rafi

نویسندگان [English]

Fatemeh Dehghan
Hojjat Rasouli
Abolfazl Rezaei

Department of Arabic language and literature, Faculty of Literature and Humanities, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Metaphor, a concept that first started with the book "Metaphors We Live by" (1980) by Likoff and Johnson, considers metaphor not as a tool for creating beauty and artistic invention, but as a tool for thinking that It flows automatically in human life; The secondary meanings and rhetorical purposes of the theologian are always hidden behind the invisible veils of permission, including conceptual metaphor, and the analysis of conceptual metaphor in literary texts reveals the hidden layers of the writer's hidden meanings and purposes to the audience..The book "Oraq al-Ward" (1931) is the highest and most creative book of Mustafa Sadegh Al-Rafi'i (1837-1937) in terms of content and form, which has reached the stage of full maturity. The subject of this book is love and full of original illustrations. But it remains to be seen how the author conceptualized love metaphorically. The present article is descriptive-analytical and tries to analyze the conceptual metaphors of this novel based on the theory of George Likoff and Mark Johnson. The purpose of this study is to identify the types of conceptual and visual metaphors of love in Oraq al-Ward. The findings showed that Al-Rafi'i conceptualized the concepts of love in the form of very beautiful visual and structural metaphors with concepts such as perfume, perfume glass, magic, light, flower, volcano, wild animal and man. And light is the most central word in the conceptualization of love. And in fact has given a new meaning to love with imaginative, creative and new metaphors. And because it pursues a mystical goal in the conceptualization of love, it makes everything look good and beautiful and hides the negative aspects of love behind beautiful metaphors. He also combines conceptual metaphors into a structure with his unique style and expresses correspondences

کلیدواژه‌ها [English]

Conceptual Metaphor
Field of Love
Oraq Al-Ward
Mustafa Sadegh Al-Rafi'i

مراجع

قرآن کریم.

افراشی، آزیتا و افخمی ستوده، حنیف (1396)، «تبیین معانی علی در تفسیر کشاف بر مبنای استعاره‌های مفهومی»، مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی، ش 1، ص3-20.

بارسلونا، آنتونیو (1390)، استعاره و مجاز با رویکردی شناختی، برگردان: فرزان سجودی، لیلا صادقی، تینا امراللهی، تهران، انتشارات نقش جهان.

باقر آبادی، شهریار و همکاران(1399) «کاربرد طرح‌واره‌های تصویری در سروده‌های سهراب سپهری و خلیل حاوی(بر اساس نظریه معناشناسی شناختی)»، ادب عربی، ش 4، ص 1 ـ 18.

پور ابراهیم، شیرین (1388)، «بررسی زبانشناختی استعاره در قرآن، رویکرد نظریه معاصر استعاره(چارچوب شناختی)»، رساله دکتری دانشگاه تربیت مدرس.

جاحظ، عمر بن بحر (1991)، البیان و التبیین، بیروت،الهلال.

الجرجانی، عبدالقاهر (بیتا)، دلائل الإعجاز، قرأه و علق علیه: محمود محمد شاکر، القاهره، مکتبة الخانجی.

ـــــــــ، عبدالقاهر (1991)، اسرار البلاغه، القاهره، مطبعه المدن.

حافظ، شمس الدین محمد (1382)، دیوان بر اساس نسخه غنی و قزوینی، مشهد، عروج اندیشه.

حسنزاده نیری، محمدحسن و حمیدفر، علیاصغر(1399)،« استعاره ادبی و استعاره مفهومی»، پژوهشنامه نقد ادبی و بلاغت، دوره 9، ش3، ص1-23.

ذوالفقاری، اختر و عباسی نسرین(1394)، «استعاره مفهومی و طرحوارههای تصویری در اشعار ابن خفاجه»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی و بلاغی، ش3، ص105-120.

الرافعی، مصطفی صادق (2012)، أوراق الورد، مصر، مؤسسۀ هنداوی للتعلیم و الثقافة.

صفوی، کورش (1383)، درآمدی بر معنی‌شناسی، چاپ دوم، تهران، سوره مهر.

عریان، سعید (1375)، حیاة الرافعی، الطبعة الثالثة، مصر، المکتبة التجاریة الکبری.

ـــــــ، کورش (1396)، استعاره، تهران، نشر علمی.

فلاح افراپلی، منصور؛ نعمتی، مجید و کرتازی، مارتین (1399)، «تاثیر آگاهی استعاری بر توانش استعاری و مهارت خواندن متون مطبوعاتی دانشجویان زبان انگلیسی»، پژوهش‌های زبان‌شناختی در زبان‌های خارجی، دورۀ 10، شمارۀ 4، ص866-881.

قائمی‌نیا، علیرضا (1396)، معناشناسی شناختی قرآن، چاپ دوم، تهران، سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.

قاسم‌زاده، حبیب‌الله (1392)، استعاره و شناخت، تهران، انتشارات ارجمند.

کاکایی، قاسم (1389)، وحدت وجود به روایت ابن عربی و مایستر اکهارت، چاپ چهارم، تهران، انشارات هرمس.

کوِچش، زُلتَن (1393)، مقدمه‌ای کاربردی بر استعاره، ترجمۀ شیرین پورابراهیم، تهران، سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاهها (سمت).

ـــــــ، زولتن (1398)، استعار‌ه‌ها از کجا می‌آیند؟ شناخت بافت در استعاره، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی، چاپ دوم، تهران، انتشارات آگاه.

لیکاف، جورج؛ جانسون، مارک (1397)، استعار‌ه‌هایی که با آن زندگی می‌کنیم به پیوست مقاله نظریه معاصر استعاره، ترجمۀ جهانشاه میرزابیگی، تهران، انتشارات آگاه.

مقیاسی، حسن؛ مقدسی‌نیا، مهدی(1393) «اشاره به دور به مثابۀ ابزار حفظ وجهه در قرآن و شیوة برخورد مترجمان با آن» ، ادب عربی، شماره 2،ص 243 ـ 264.

نورگارد، نینا و بوسه، بئاتریکس و مونتورو، روسیو (1394)، فرهنگ سبک‌شناسی، ترجمۀ احمدرضا جمکرانی و مسعود فرهمند، تهران، مروارید.

هاشمی، زهره (1389)،«نظریه استعارۀ مفهومی از دیدگاه لیکاف و جانسون»، ادب‌پژوهی، شمارۀ دوازدهم، ص 119-140.

هوشنگی،حسین و سیفی پَرگو، محمود(1388)،«استعاره‌های مفهومی در قرآن از منظر زبان‌شناسی شناختی» پژوهشنامه علوم و معارف قرآن کریم، ش3، ص9-34.

مالمیر، محمد ابراهیم (1396)، «گل در آیینه تأویلات ادب عرفانی»، پژوهش‌های ادب عرفانی، شمارۀ اول، صص37ـ 66.

The Holy Quran. [In Arabic].

Afrashi, A., and Afkhami Sotoudeh, H., (2017),. "Explaining (Ala) meanings in Kashaf's interpretation based on conceptual metaphors", Quranic Studies and Islamic Culture, n1, pp 3-20. [In Persian].

Barcelona, A., (2011), Metaphor and metonymy with a cognitive approach, Translated by: Farzan Sojudi, Leila Sadeghi, Tina Amrollahi, Tehran: Naghsh Jahan Publications. [In Persian].

Poor Ibrahim, S., (2009), Linguistic study of metaphor in the Qur'an, Contemporary theory of metaphor theory (cognitive framework), Tarbiat Modares University PhD Thesis. [In Persian].

Jahez, Umar ibn Bahr (1991), Al-bayan va al-tabeen, Beirut, Al-Hilal. [In Persian].

Al-Jurjani, Abd al- Q., (n.d), Dalael al- ejaz, recitation and interest against: Mahmoud Muhammad Shakir, Cairo, Foreign Library. [In Persian].

ـــــــــــــــــــــــــــــــ(1991), Asrarolbalagha,Cairo, Al- mudun Printing House. [In Persian].

Hafiz, S. M., (2003), Divan based on Ghani and Qazvini versions, Mashhad, Arooj andishe. [In Persian].

Hassanzadeh Nairi, Mo. H. and Hamidfar, A. A., (2020), "Literary metaphor and conceptual metaphor", Journal of Literary Criticism and Rhetoric, Vol 9, Issue, n3, pp 1-23. [In Persian].

Zolfaghari, A. and Abbasi, N. (2015), "Conceptual metaphor and pictorial schemas in Ibn Khafajah's poems", Quarterly Journal of Literary and Rhetorical Research,n3,pp 105-120. [In Persian].

Al-Rafi, Mostafa Sadeq (2012), Oraq Al-Ward, Egypt, Hindawi Institute for Education and Culture. [In Persian].

Safavid, Cyrus (2004), An Introduction to Semantics, Second Edition, Tehran, Surah Mehr.[In Persian].

Oryan, S., (1996), Hayat al-Rafi'i ,The third edition, Egypt, Al-Maktab Tejariyyah Al-Kobra.[In Persian].

Cyrus (2017), Metaphor, Tehran, Elmi publication. [In Persian].

Fallah Afrapli, Mansour; Nemati, Majid and Kartazi, Martin (2020), "The effect of metaphorical awareness on metaphorical ability and reading skills of English language students' press texts", Linguistic research in foreign languages,n4, pp881-866. [In Persian].

Ghaeminia, A., (2017), Cognitive semantics of the Qur'an, Second edition, Tehran, Islamic Culture and Thought Research Institute Publishing Organization. [In Persian].

Qasemzadeh, H., (2013), Metaphor and cognition, Tehran, Arjmand publications. [In Persian].

Kakai, Q., (2010), The unity of existence according to Ibn Arabi and Meister Eckhart, 4th edition, Tehran, Hermes Publications. [In Persian].

Kovecses, Z., (2014), A practical introduction to metaphor. Translation: Shirin Poorabrahim, Tehran, Organization for the Study and Compilation of University Humanities Books Position(samt). [In Persian].

Kovecses, Z., Zolten (2019), Where do metaphors come from? Understanding texture in metaphor, Translation: Jahanshah Mirzabeigi, second edition ,Tehran, Agah Publications. [In Persian].

Likoff, G., Johnson, M., (2018), The metaphors we live with are attached to the article Contemporary Theory of Metaphor, Translation: Jahanshah Mizabigi, Tehran, Agah Publications. [In Persian].

Norgard, N. and the Buse, Beatrix and Monturo, R. (2015). Stylistic culture, Translation: Ahmad Reza Jamkarani and Massoud Farahmand, Tehran, Morvarid. [In Persian].

Hashemi, Z., (2010), "Conceptual metaphor theory from the perspective of Likoff and Johnson", Literary Research, n 12, pp119-140. [In Persian].

Houshangi, H., and Seifi Pargo, M., (2009), "Conceptual metaphors in the Qur'an from the perspective of cognitive linguistics". Journal of Science and Knowledge of the Holy Quran.n3, pp9-34. [In Persian].

Malmir, M. I. (2017), "Flower in the mirror of interpretations of mystical literature", Researches of mystical literature, N1, pp 37-66. [In Persian].

Baqer Abadi, Shahryar et al. (2020) "The use of image schemas in the poems of Sohrab Sepehari and Khalil hawi (based on cognitive semantics theory)", Arabic Literature, Vol. 4, pp. 18-1. [In Persian].

Meghyasi, Hassan; Moghadsinia, Mahdi (2014) " Referring to far as a tool to preserve prestige in the Qur'an and the way translators deal with it ", Arabic Literature, N 2, pp. 243-264. [In Persian].

تحلیل استعاره‌های مفهومی حوزه عشق در کتاب «أوراق الورد» از مصطفی صادق الرافعی

مراجع

مراجع

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 35فروردین 1402صفحه 107-128

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 35
فروردین 1402
صفحه 107-128