نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

2 استادیار زبان و ادبیات عربی دانشگاه لرستان، لرستان، ایران.

چکیده

نقد پسا استعماری با بررسی رابطۀ تقابلی استعمارگر و استعمار زده، به واکاوی شیوه­های تأثیر امپریالیسم بر ادبیات می­پردازد. مهم­ترین ویژگی این رویکرد، نقد و تغییر اندیشه­های استعماری است، و منتقدان پسا استعماری در تلاش­اند که به خوانش یک‌جانبه گفتمان استعماری پایان دهند. یکی از ارکان اصلی نقد پسا استعماری، کتاب شرق­شناسی «ادوارد سعید» است که به وضعیت استعمار زده و عملکرد استعمارگر از منظری متفاوت می­پردازد. سعید معتقد است که شرق­شناسان به جای بررسی خود واقعی شرق، تصـویری تقلـیل یافته و جعلی از آن ارائه می­دهند. بدین ترتیب او در قالب یک شرق­شناسی وارونه، این الگوبرداری غلط را تغییر داده و شرق را به گونه­ای دیگر معرفی می­کند. «حنا مینه» رمان­نویس سوری، در بیشتر آثار خود رویکردی سیاسی داشته و محور اصلی آثار او مبارزه با استعمار و پیامدهای آن است. او رمان الربیع­ و­ الخریف را در همین راستا به رشتۀ تحریر درآورده است. حنا مینه در این اثر چندلایه، پس از توصیف چالش­های زندگی در غرب برای مهاجران شرقی، و به‌ویژه در بعد فرهنگی، از منظر یک استعمار زده به بازخوانی مناسبات میان مهاجر استعمار زده و استعمارگر می­پردازد و گفتمان استعماری را به چالش می­کشد. پژوهش حاضر می­کوشد تا با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی مؤلفه­های تقابلی نقد پسا استعماری نظیر شرق و غرب، خود و دیگری، مرد شرقی و زن غربی و در نهایت فرادست و فرودست را در رمان مذکور، بر اساس نقطه نظرات ادوارد سعید واکاوی نماید. نتایج این پژوهش حاکی از نقش محوری تقابل شرق/غرب و مؤلفۀ جنسیت در این اثر و تلاش­های نشأت ‌گرفته از انتقادات جدی حنا مینه بر هژمونی غرب، در جهت بازبینی و وارونه­سازی انگاره­های تقابلی در شرق­­شناسی غربی است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Critical Studying of Postcolonial Contrasts in the Novel "Al-Rabie Wa Al-Kharif" Written by Hanna Mine (With Look at Edward Said's Orientalism)

نویسندگان [English]

  • Ali Kariminia 1
  • Maryam Jalilian 2

1 M.A. Student of Arabic Language and Literature, Lorestan University, Lorestan, Iran.

2 Assistant Professor of Arabic Language and Literature, Lorestan University, Lorestan, Iran.

چکیده [English]

Postcolonial critique examines the methods of imperialism's influence on literature by examining the relationship between the colonizer and the colonized, and has attracted the attention of thinkers in the field of cultural studies. The most important feature of this approach is the critique and change of colonial ideas, and postcolonial critics seek to end the one-sided reading of colonial discourse. One of the main pillars of postcolonial critique is Edward Saeed's book Orientalism, which deals with the state of colonialism and the colonial performance from a different perspective. Saeed believes that orientalists, instead of examining the real self of the East, present a reduced and fake image of it. Thus, in the form of an inverted Orientalism, he changes this erroneous modeling and introduces the East in a different way. Syrian novelist "Hanna Mine", has taken a political approach in most of his works and the main pivot of his works is the fight against colonialism and its consequences. He has written the novel "Al-Rabie wa Al-Kharif" in this direction. Mina in this multi-layered work, after describing the challenges of living in the west for eastern immigrants, especially in the cultural dimension, from the perspective of a colonized, rereads the relationship between him and the colonizer and challenges the colonial discourse. This study tries to investigate the contrasting components of postcolonial critique such as east and west, self and other, eastern man and western woman, and superior and inferior in the mentioned novel based on the viewpoints of Edward said, who is one of the most prominent theorists in this branch. The results of the work indicate the pivotal role of the gender component in Al-Rabie wa Al-Kharif and the efforts originated from Hanna mine's serious criticisms of western hegemony to reverse confrontation ideas in western orientalism

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postcolonial critique
  • Edward said
  • Hanna Mine
  • Al-rabie wa Al-kharif
  • confrontations
ادگار، اندرو و پیتر سج­ویک (1387)، مفاهیم بنیادی نظریۀ فرهنگی، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه. 
أشکروفت، بیل والآخرون (2010)، دراسات مابعدالکولونیالیة؛ ترجمة أحمد الروبی، القاهرة، المرکز القومی للترجمة.
اصغری، جواد و سیمین غلامی (1397)، «مؤلفه­های پسا استعماری در رمان راه خورشید – (الطریق إلی الشمس: شرق-غرب) »، ادب عربی، سال 10، شمارۀ 2، صص 40-21
الأسطة، عادل (2008). أدب المقاومة من تفاؤل البدایات إلی خیبة النهایات، دمشق، مؤسسة فلسطین للثقافة.
باغجری، کمال (1399)، «خوانش پسا استعماری سه­گانۀ الجزایر (الدار الکبیرة، الحریق و النّول) اثر محمد دیب»، ادب عربی، سال 12، شمارۀ 2، صص 107-85
برتنز، یوهانس ویلم (1396)، نظریۀ ادبی؛ مقدمات، ترجمۀ فرزان سجودی، تهران، علم.
پری، بنیتا (1391)، نهادینه کردن مطالعات پسا استعماری، ترجمۀ جلال فرزانه دهکردی و رامین فرهادی، تهران، دانشگاه امام صادق(ع).
حیدری فاطمه و البرزی ­اوانکی، رضا (1396)، «خوانش پسا استعماری همسایه­ها در پرتو نظرات اسپیواک»، پژوهش ادبیات معاصر جهان، دورۀ 22، شمارۀ 2، صص 352-337
خانی، محمدحسن (1395)، پسااستعمار و نظم جهانی، تهران، دانشگاه امام صادق (ع).
سعید، ادوارد (1377)، جهان، متن، منتقد، ترجمۀ اکبر افسری، تهران، توس.
ـــــــــــ (1382)، نقش روشنفکر، ترجمۀ حمید عضدانلو، تهران، نی.
ـــــــــ(1390)، شرق­شناسی، ترجمۀ لطفعلی خنجی، تهران، امیرکبیر.
شاهمیری، آزاده (1389)، نظریه و نقد پسا استعماری، تهران، علم.
فانون، فرانتس (1355)، پوست سیاه صورتک­های سفید، ترجمۀ محمدامین کاردان، تهران، خوارزمی.
کریمی­مله، علی(1386)، «چندفرهنگ­گرایی و رهیافت­های مختلف آن»، پژوهشگاه علوم سیاسی، سال دوم، شمارۀ4، صص 248-212.
کشیک نویس رضوی، سید کمال و عباس احمدوند (1395)، «از شرق­گرایی تا شرق­شناسی: پژوهشی در تحول مفهوم و مصداق شرق­شناسی»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال هفتم، شمارۀ اول، صص ۱۳۲-۹۹.
کعب، رقیه (1388)، ترجمه و تحلیل الأرقش و الغجریة، معصومه شبستری، دانشکده ادبیات، دانشگاه تهران.
کلیگز، موری (1388)، درس‌نامۀ نظریۀ ادبی، ترجمۀ جلال سخنور و الهه دهنوی و سعید سبزیان، تهران، اختران.
مطلبی، مسعود (1393)، «فرهنگ و امپریالیسم فرهنگی در مطالعات پسا استعماری»، فصلنامۀ مطالعات میان فرهنگی، سال دهم، شمارۀ 24، صص ۱۸۴-۱۶۱.   
مکاریک، ایرنا ریما (1384)، دانشنامۀ نظریه­های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران، آگه.
میلز، سارا (1382)، گفتمان، ترجمۀ فتاح محمدی، زنجان، هزارۀ سوم.
مینه، حنا (1984)، الربیع و الخریف، بیروت، دار الآداب، ط۱.
وطن آبادی، شعله (1382)، «گفتمان پسا استعماری»، با یا شمارۀ ۲۰-۱۸، صص 33-30.
Refrences
Al-Asta, A. (2008), The literature of resistance from the optimism of the beginnings to the disappointment of the endings, Damascus: Palestine Foundation for Culture. [In Arabic].
Asghari, J and gholami, S. (2019), "components postcolonial perception in Road to the sun East-West", written by Abdul Karim Nasif. 10 (2), 21-40. [In Persian].   
Ashcroft, B. (2010), Postcolonial studies; Translated by Ahmad Al-Rubi. Cairo: The National Center for Translation. [In Arabic].
Baghjari, K. (2020), "A Postcolonial study of The Algerian Trilogy (The big house, The fire and The loom) by Mohammad Dib", Arabic Literature, 12 (2), 85-107. [In Persian].
Bertens, J.W. (2017), Literary theory; Introduction, translated by Farzan Sojudi, Tehran: Alam. [In Persian].
Fanon, F. (1976), The fact of blackness, translated by Mohammad.A Kardan, Tehran: Kharazmi, Second printing. [In Persian].
Heidari, F. & Alborzi-Evanaki R. (2018), "Postcolonial study of The neighbors in the light of Spivak ideas", research of contemporary world literature, 22 (2), 337-352. [In Persian].  
Kaab, R. (2009), Translation and Analysis of Art and Al-Ghajria, Masoumeh Shabestari, Faculty of Literature: University of Tehran. [In Persian].
Karimi-Malle, A. (2007), "Multiculturalism and its different approaches", Research Institute of Political Science, 2 (4), 212-248. [In Persian].
Keshiknevis-razavi, S.K. & Ahmadvand, A. (2015), "From Orientalism to Orientalism: A Study in the Evolution of the Concept and Application of Orientalism", Institute of Humanities and Cultural Studies, 7 (1). 99-132. [In Persian].
Khani, M.H. (2016), Postcolonialism and World Order, Tehran: Imam Sadegh(PC) University. [In Persian].
Kliges, M. (2009), Textbook of Literary Theory, translated by Jalal Sakhnour and Elahe Dehnavi and Saeed Sabzian, Tehran: Akhtaran. [In Persian].
Makarik, I.R. (2005), Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, translated by Mehran Mohajer & Mohammad Nabavi, Tehran: Aghah. [In Persian].
Motlabi, M. (2014), "Culture and Cultural Imperialism in Postcolonial Studies", Quarterly Journal of Intercultural Studies, 10 ( 24), 161-184. [In Persian].
Mills, S. (2003), Discourse, translated by Fattah Mohammadi, Zanjan: the third millennium. [In Persian].
Mineh, H. (1984). Spring and Autumn, Beirut: Dar Al-Adab, 1st Edition. [In Arabic].
Odgar, A. & Sejvick, P.(2008), Fundamental Concepts of Cultural Theory, translated by Mehran Mohajer & Mohammad Nabavi, Tehran: Aghah. [In Persian].
Perry, B.(2012), Institutionalizing postcolonial studies, translated by Jalal Farzaneh-Dehkordi & Ramin Farhadi, Tehran: Imam Sadegh(PC) University. [In Persian].
Said, E.(1998), The World, The Text and The Critic, translated by Akbar Afsari, Tehran: Toos. [In Persian].
------------- (2003), The role of the intellectual, translated by Hamid Azdanloo, Tehran: Ney. [In Persian].
--------------(2011), Oriental Studies, translated by Lotfali Khanji, Tehran: AmirKabir. [In Persian]
Shahmiri, A. (2010), Postcolonial Theory and Criticism, Tehran: Alam. [In Persian].
Watanabadi, S. (2003), "Postcolonial Discourse", Baya No. 20-18, pp. 30-33. [In Persian].