نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

2 دانشیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

3 استادیار زبان و ادبیات عربی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران.

چکیده

فراداستان از برجسته‌ترین اشکال ادبی در ادبیات پست‌مدرن محسوب می‌شود. در این میان ویژگی وجودشناسی در فراداستان این امکان را فراهم می‌آورد تا به مسائل فلسفی-وجودی با رویکردی پسامدرن و بدون نظم در طرح افکار نویسنده نگریسته شود و ارتباط تنگاتنگی با ویژگی‌هایی همچون عدم قطعیت، تصنع‌گرایی، تشویش زمانی و ورود نویسنده به متن به عنوان مرکز اصلی تشویش وجودی در داستان، برقرار گردد. این پژوهش بر آن است تا مشخصۀ فراداستانیِ وجودشناسی را در نمایشنامۀ پسامدرن «ابن الرومی فی مدن الصفیح» اثر عبدالکریم برشید، مورد واکاوی قرار دهد. لذا با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که چگونه مرزهای وجودی در نمایشنامۀ «ابن الرومی فی مدن الصفیح» تحت تأثیر پسامدرنیسم قرار گرفته‌اند؟ رهیافت اولیۀ تحقیق نشان می‌دهد عبدالکریم برشید بیش‌ترین تأثیر را در آرای وجودی متن داشته و توانسته مرزهای وجودی را گاهی با دید دانای کل تغییر دهد. عدم قطعیت و تشویش زمانی نیز در مرز بین هستی و نیستی بسیار نقش داشته‌اند تا جایی که تاریخ‌نگاری نویسنده با شخصیت‌های درونی متن به تشویش و شکست زمانی نیز منجر گشته ‌است. همچنین، بیان واضح نویسنده از طریق یک متن ساختگی منجر به قرار دادن خواننده بین دو مرز واقع و خیال شده و مرزهای وجودی نیز باری دیگر برهم‌خورده‌اند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A Critical Study of Postmodern Existential Boundaries in ʻAbd al-Karīm Burshīd’s Play, Ibn al-Rūmī fī Muduni Al-Safīḥ

نویسندگان [English]

  • Ali khosh goftar 1
  • Abbas Ganjali 2
  • Seed Mehdy Nory Keizegany 3

1 MA student, Department of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.

2 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.

3 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University, Sabzevar, Iran.

چکیده [English]

Metafiction is one of the most prominent literary genres in postmodern literature. Meanwhile, metanarratives have been able to introduce themselves in the field of literature with the help of special features rooted in postmodernity. In the meantime, the ontological features in metanarratives are able to deal with philosophical-existential issues opening a postmodern dimension without following any particular order in the author’s views and thoughts. In a sense, it can be closely associated with some other features of metanarratives, namely, uncertainty, artificiality, historiography, temporal anxiety and the author’s entry into the text as the leading focus of existential anxiety within the story. Accordingly, the objective of this article is to scrutinize metafictional ontology in ʻAbd al-Karīm Burshīd’s postmodern play Ibn al-Rūmī fī muduni al-ṣafīḥ. However, the present article, with the aim of developing and using the descriptive-analytical method with the play in question, seeks to answer the question as to what extent the existential boundaries in Ibn al-Rūmī fī muduni al-ṣafīḥ are influenced by postmodernist criteria? The initial impression of the research notes that the author has the greatest influence on the existential views reflected in the text and has managed to change the existential boundaries at times drawing on the omniscient point of view. Time uncertainty and anxiety have also played a role in drawing the boundary between existence and non-existence to the extent that the author's historiography along with the inner characters of the text have also led to a display of time anxiety and failure. Likewise, the author's clear expression through a fictitious text has led the reader to dwell in the boundaries between reality and fantasy with the existential boundaries have been blurred once again

کلیدواژه‌ها [English]

  • Postmodern
  • Metanarrative
  • Ontology
  • Ibn al-Rūmī fī muduni al-ṣafīḥ
  • ʻAbd al-Karīm Burshīd
ابویسانی، حسین (1391ش)، «پست‌مدرنیسم در متن کولاج ادبی»، مجله زبان و ادبیات عربی، دورۀ3، شمارۀ 7، صص19-1.
برشید، عبدالکریم (2014م)، ابن الرومی فی مدن الصفیح، بیروت، الدار البیضاء، الطبعة الأولی.
بوعزة، محمد (2010م)، تحلیل النص السردی؛ تقنیات ومفاهیم، دمشق، الدار العربیة للعلوم، الطبعة الأولی.
پاینده، حسین (1394ش)، نظریه‌های رمان، تهران، نیلوفر.
-----، ---- (1382ش)، گفتمان نقد؛ مقالاتی در نقد ادبی، تهران، روزگار.
الحمدانی، حمید (1991م)، بنیة النص السردی، بیروت، المرکز الثقافی العربی، الطبعة الثانیة.
دلشاد، شهرام و جعفر طهماسبی (1400) «فرآیند فراروایت در رمان عین الفرس از میلودی شغموم»، مجله ادب عربی، سال 13، شمارۀ 3، 87-104.
شریح، محمد عادل (2008م)، سلسلة نقد العقل المعاصر، دمشق، آفاق معرفة متجددة، الطبعة الأولی.
عسکری، صادق و همکاران (1399)، «مؤلفه­های پسانوگرایی در داستان یوم قتل الزعیم اثر نجیب محفوظ»، مجله ادب عربی، سال 12، شمارۀ 4، 101-120.
فراهانی فرمهینی، محسن (1383)، پست مدرنیسم و تعلیم و تربیت، تهران، آییژ.
کامل، إشراق؛ محمود، بشری (2015م)، «تمظهرات المیتاقص فی الروایة العراقیة»، جامعة بغداد، الآداب، السنة10، العدد114، صص 165-202.
لاج، دیوید (1394ش)، رمان پسامدرنیستی؛ نظریه‌های رمان، ترجمۀ حسین پاینده، تهران، نیلوفر.
الماضی، شکری عزیز (2008م)، أنماط الروایة العربیة الجدیدة، کویت، عالم المعرفة، الطبعة الأولی.
مروان، فتحی (2013م)، «سؤال الهویة فی عصر مابعدالحداثه من خلال کتاب خطاب الهویة لعلی حرب»، رسالة الماجستیر، فتیحة کحلوش، جامعة سطیف، کلیة الآداب واللغات.
مک‌کواری، جان (1377ش)، فلسفۀ وجودی، ترجمۀ حنایی کاشانی، محمد سعید، تهران، هرمس.
ملا­ابراهیمی، عزت؛ رحیمی، صغری (1396ش)، «تحلیل مؤلفه‌های پسامدرنیسم در آثار داستانی جبرا ابراهیم جبرا»، دانشگاه فردوسی، زبان و ادبیات عربی، دورۀ9، شمارۀ16، صص 273-306.
یقطین، سعید (1997م)، تحلیل الخطاب الروائی، بیروت، الدار البیضاء، الطبعة الثالثة.
References
Abawisani, H . (2012), "Postmodernism In The Text Of Literary Collage", Journal of Arabic Language and Literature, 3(7), 1-19. [In Persian].
Al-Hamdani, H. (1991), Narrative Text Structure, Beirut, Arab Cultural Center, Second edition. [In Arabic].
Al-Madhi, Sh.A. (2008), A variety of contemporary Arabic novels, Kuwait: Aalam Al-Maarafah, First Edition. [In Arabic].
Askari, S and others. (2020), "The Elements of Postmodernism in The Day of the Assassination of the President by Naguib Mahfouz", Journal of Arabic Literature, 12(4), 101-120. [In Persian].
 Barshid, A.K. (2014), Ibn al-Rumi in Shanty town, Beirut, Al-da Al-Baidae, First Edition. [In Arabic].
Bouazza, N. (2010), Narrative text analysis, techniques and concepts, Damascus: Al-Dar Al-Arabiyyah lel auloom, First Edition. [In Arabic].
Delshad, SH; Tahmasebi, J. (2021), "The Process of Meta-Narration in the Novel Ain Al-Fars by the Melody Shaghmum", Journal of Arabic Literature, 13(3), 87-104. [In Persian]
Farahani Farmihani, M. (2004), Postmodernism and Education, Tehran: Ayizh. [In Persian].
Hutcheon, L. (1991), Narcissistic Narrative, The Metafictional Paradox. London: Routledge.
Kamil, I; Mahmoud, B. (2015), "Effects of Metanarratives In The Iraqi Novel", University of Baghdad, Journal of Al-Aadab, Volume 10, Issue 114. pp 165-202. [In Arabic].
Lodge, D. (2015), Postmodernist novels, novel theories, Translation: Hossein Payendeh, Tehran, Niloufar, First Edition.  [In Persian].
Mak Kowari, J. (1998), Existential philosophy, Translation, Hanaei Kashani, Mohammad Saeed, Tehran, Hermes, First Edition.[In Persian].
Marwan, F. (2013), "The Question of Identity in the Postmodern Era: A Study in the Book of Identity Discourse by Ali Harb", Astif University: Master Thesis. [In Arabic].
MullaIbrahimi, E; Rahimi, S. (2019), "Analysis of the components of postmodernism in the stories of Jabra Ibrahim Jabra", Ferdowsi University, Arabic Language and Literature. 9(16), 273-306. [In Persian].
Payande, H. (2003), Criticism Discourse, Articles in Literary Criticism, Tehran: Roozegar, First Edition. [In Persian].
-------------(2015), Novel Theories, Tehran, Niloufar, Third edition. [In Persian].
Sharih, M.A. (2008), A Critical study of contemporary philosophical approaches, Damascus, Aafagh maarafah Jadidah, First Edition. [In Arabic].
Waugh, P. (1996), Metafiction, London, Routledge.
Yaqtin, S. (1997), Narrative Discourse Analysis, Third edition, Beirut: Al-dar Al-Baidae. [In Arabic].
Waugh, P. (1996), Metafiction, London, Routledge.