تحلیل محتوایی شاخصه های پیکارسک در سه گانه محمد شکری

سالمی مغانلو, بهروز; میرزایی نیا, حسین; شمس آبادی, حسین; گنجعلی, عباس

doi:10.22059/jalit.2022.332414.612461

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، ایران

² گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه اصفهان، ایران

³ روه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، ایران.

⁴ گروه زبان و ادبیات عربی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری، ایران.

https://doi.org/10.22059/jalit.2022.332414.612461

چکیده

پیکارسک یک سبک مهم در ادبیات داستانی معاصر به شمار می رود و نویسندگان برای بیان دیدگاه های خود در باره جامعه و مشکلات موجود در آن و نقد اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی در آثار خود از آن استفاده می کنند. داستان های پیکارسکی؛ داستان ماجراجویی های کلاشان و رنج و غم و مخاطراتشان است به همین دلیل اغلب به شکل داستان زندگی نامه خود نوشت واقعی و از زاویه دید اول شخص یا سوم شخص نوشته می‌شوند. این‌گونه داستانی برای نخستین بار در اسپانیای قرن 16 م ظهور کرد و پس از آن به ادبیات سایر جهان منتقل شد. محمد شکری نیز این سبک داستانی را جهت انعکاس اوضاع وخامت بار جامعه وقت مراکش و جهان عرب، از این سبک داستانی در آثار خود استفاده کرده است. هدف اصلی این جستار که به روش توصیفی تحلیلی انجام‌شده است، تحلیل محتوایی شاخصه های پیکارسک در رمان های «الخبز الحافی، الشطار و وجوه» معروف به سه گانه شکری است. این سه گانه، ماجرای زندگی محمد -پیکاروی داستان- را از آغاز تا پایان روایت می کند و نویسنده، مشکلات طبقه محروم جامعه وقت مراکش را در لابه‌لای آن، به تصویر می کشد. یافته های جستار، حاکی از آن است که برخی از شاخصه های محتوایی که سه گانه شکری را در زمره رمان پیکارسکی قرار میدهد، عبارت‌اند از واقع گرایی انتقادی، سفر، فقر و نیازمندی قهرمان داستان، بیکاری، آوارگی و ماجراجویی های پوچ گرایانه و دیوان هوار و همنشینی با حیله گران و کلاشان، طغیان و سرکشی بر ضد قوانین و آداب و رسوم اجتماعی، هجو جامعه و مردم، بیان نابسامانی های اجتماعی و مفاسد اخلاقی و طنز سیاه. از آنجا که آثار ادبی عموماً برخاسته از شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و تأثیر عمیق آنها در زندگی افراد است و سه گانه شکری نیز به همین اساس نگاشته شده است؛ بنابراین پرداختن به این موضوع میتواند بسیاری از جوانب جامعه وقت مراکش را برای خواننده آشکار سازد

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Content Analysis of Picaresqe Characteristics in Mohammad Shokri Trilogy

نویسندگان [English]

Behrooz Salemi Moghanloo ¹
Hossein Mirzaeinia ²
hossein shamsabadi ³
Abbas Ganjali ⁴

¹ Department of Arabic language and literature, Faculty of Literature and Humanities, Hakim Sabzevari University, Iran.

² Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Isfahan University, Iranan.

³ Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Hakim Sabzevari University, Iran.

⁴ Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Hakim Sabzevari University, Iran.

چکیده [English]

Picaresqe is an important style in contemporary fiction that writers use to express their views on society and its problems and to critique the social, political, economic and moral situation in their works. Picaresqe stories; it is the story of their adventures and their sufferinds and dangers, which is why they are often written in the form of real autobiographical stories from the point of view of a first-person or third-person conscience. This fictional genre first appeared in 16th century Spain and later spread to other world literatures. Mohammad Shokri has also used this style of story to reflect the society of Moroccan and the Arab world and the deteriorating situation in her works. The main purpose of this paper, which is written in a descriptive – analytical method, is to analyze the content characteristics of Picaresqe in the novels "AL-Khobz AL-Hafi, AL-Shottar and vujooh" known as the Shokri trilogy. This trilogy tells the story of Mohammad Picaro from the beginning to the end and through the author it depicts the problems of the deprived and lower classes of Moroccan society at the time. Findings suggest that content characteristics that place the Shokri trilogy in Picaresqe''s novel are critical realism, travel and confront the protagonist with various events, poverty, and the need for a protagonist, unemployment, displacement, and absurd adventures. Madness and companionship whit cunning and slaves, rebellion against social lows and customs, satire and criticism of of society and people, expression of social disorders and moral corruption and bitter satire. Because literary works generally arise from the cultural, social and economic conditions of society and profound impact on people''s lives and shokri''s trilogy is written in the same way, so addressing this issue can reveal many aspects of the Moroccan society of the time to the reader

کلیدواژه‌ها [English]

Picaresqe
Mohammad Shokri
Al-Khobz AL-Hafi
AL-Shottar
vujooh

مراجع

أبوالنجا، شیرین (2009)، «السیرة الذاتیّة النسائیة»، مجله نزوی، عمان، العدد 13.

أحمد خلیل، خلیل (2003)، موسوعة أعلام العرب المبدعین فی القرن العشرین، المجلد الثالث، بیروت، الموسوعة العربیة للدراسات والنشر.

آریانپور کاشانی، عباس (1374)، فرهنگ دانشگاهی انگلیسی – فارسی، ج 15، تهران، امیرکبیر.

بودلر، شارل (1335)، قطعههایی از گل‌های رنج، ترجمۀ مرتضی شمس، بی‌جا، کتابخانه گوتمبرگ.

توفیق، مجدی (2005)، الثقافة السائدة و الإختلاف، أدب المهمشین، القاهرة، مؤتمر أدباء مصر.

حافظ، صبری (1997)، «البنیة النصیّة لسیرة التحرر من القهر»، بیروت، دار الساقی.

حقایقی، زهرا؛ حیدریان شهری، احمد رضا؛ صدیقی، بهار(1400) «واکاوی بنمایههای رئالیسم انتقادی در رمان عراقیّ فی باریس از صموئل شمعون»، ادب عربی، سال 13، شماره 4، صص 39-62.

حلبی، علیاصغر (1364)، مقدمهای بر طنز وشوخ طبعی، تهران، پیک.

حمداوی، جمیل (2008)، «الروایة البیکارسکیة أو الشطاریة»، مجله حولیات التراث، جامعة مستغانم، العدد 8، صص 53-66.

حمداوی، جمیل (2019)، الروایة البیکارسکیة وجدلیة التأثیر والتأثر، د.م، د.ن، ط 1.

خدابنده، نسرین (1389)، «مقایسه گلستان با مقامات»، رشد زبان وادب فارسی، شمارۀ 95، صص 9-11.

داد، سیما (1378)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، تهران، مروارید.

الراعی، علی (1985)، «شخصیة المحتال فی المقامة والحکایة والروایة والمسرحیة»، کتاب الهلال، القاهرة، مصر، العدد 412، صص 6-21.

رضایی، عربعلی (1382)، واژگان توصیفی ادبیات، انگلیسی- فارسی، تهران، فرهنگ معاصر.

سلیمانی، حسن (1366)، رمان چیست؟ ج 4، تهران، نشر برگ.

سیبر، هری (1389)، پیکارسک داستان قلاشان، ترجمۀ فرزانه طاهری، تهران، نشر مرکز.

شریفپور، عنایتالله؛ بصیری، محمدصادق؛ پوریزدان پناه، آرزو (1394)، «خاستگاه پیکارسک شرق یا غرب؟»، نشریه ادب وزبان، سال 18، شمارۀ 38، صص 241- 264.

شکری، محمد (2000)، الخبز الحافی، بیروت، دارالساقی، الطبعة السادسة.

ـــــــــــــ(2006)، غوایة الشحرور الأبیض، منشورات الجمل، الطبعة الثانیة.

ـــــــــــــ. (2000)، الشطار، بیروت، دارالساقی، الطبعة الرابعة.

ـــــــــــــ(2002)، وجوه، بیروت، دارالساقی، الطبعة الثانیة.

شمیسا، سیروس(1383)، انواع ادبی، چاپ دهم، تهران، نشر فروردین.

صالح، هویدا(2015)، الهامش الإجتماعی فی الأدب قراءة سوسیوثقافیّة، رؤیة للنشر والتوزیع.

عبدی، صلاح الدین؛ مرادی، مریم(1391)، «بازتاب مصادیق فقر فرهنگی و سلطۀ سنت در پهنۀ داستانهای کوتاه صادق هدایت و زکریا تامر(با محوریت زن در اجتماع)»، ادب عربی، سال 4، شماره4، صص71-89.

غنیمی هلال، محمد(1997)، النقد الادبی الحدیث، قاهرة، دار النهضة مصر.

کزازی، میرجلال الدین، سبزیان میرآبادی، سعید(1388)، فرهنگ نظریه ونقد ادبی واژگان ادبیات وحوزههای وابسته، تهران، نشر مروارید، چاپ اول.

مونرو، جیمز توماس(1993)، «فن بدیع الزمان الهمذانی و قصص البیکارسک»، ت انیسة ابوالنصر، مجله فصول، العدد الثالثة، المجلد الثانی عشر.

میرصادقی، جمال(1377)، واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، تهران، نشر مهناز، چاپ چهارم.

الیوسفی، محمد لطفی(2002)، فتنة المتخیّل ونداء الأقاصی، بیروت، المؤسسة العربیة للدراسات والنشر.

Abdi, S. M,M, (2013), "Reflection of examples of cultural poverty and the dominance of tradition in the field of short stories by Sadegh Hedayat and Zakaria Tamer (with the focus on women in society)", Arabic Literature, Y 4, N 4, pp. 71-89.

Abu Al- Naga, Sh. (2009), “Women''s Biography”, Nizwa Magazine, Oman, No. 13. [In Arabic].

Ahmed Khalil, Kh. (2003), Encyclopedia of Creative Arabs in the Twentieth Century, Volume III, Beirut, Arab Encyclopedia for Studies and Publishing. [In Arabic].

Al- Yousefi, M.L (2002), Fitnah al-Mutakhil and Nada al-Aqassi, Beirut, Al-Arabiyya Foundation for Studies and Publications. [In Arabic].

Al-Rai, A. (1985), “The Character of the Impostor in the Maqama, the Story, the Novel, and the Play,” Al-Hilal Book, Cairo, Egypt, No. 412, pp. 6-21. [In Arabic].

Arianpour Kashani, A. (1374), English-Persian academic Dictionary, vol. 15, Tehran, Amirkabir. [In Persian].

Baudeler, Ch. (1335), A great piece of poetry, translated by: Morteza Shams, BJ, Guttemberg Bookshelf. [In Persian].

Dad, S. (1378), Dictionary of Literary Terms, Tehran, Marvarid. [In Persian].

Ghoneimy Hilal, M. (1997), Modern Literary Criticism, Cairo, Dar Nahdat Misr. [In Arabic].

Hafez, S. (1997), “The Textual Structure of the Biography of Liberation from Coercion,” Beirut, Dar Al-Saqi. [In Arabic].

Haghayeghi, Z.A, H Sh. S,B.(2021), A study of Principles of Critical Realism in the Novel of An Iraqi in Paris by Samuel Shimon, Arabic literature magazine,Y13, N4,PP39-62.

Halabi, A.A. (1364), an introduction to humor and humor, Tehran, Pik. [In Persian].

Hamdawi, J. (2008), “The Bikarskih Novel or Al-Shataria”, Journal of the Annals of Heritage, University of Mostaganem, No. 8, pp. 53-66. [In Arabic].

Hamdawi, J. (2019), the picaresque novel and the dialectic of influence and vulnerability, d.m., d.n., 1st edition. [In Arabic].

Kazzazi, M J. Sabzian Mirabadi, S. (1388), Dictionary of Theory and Literary Criticism of Literature Vocabulary and Related Fields, Tehran, Marvarid Publishing House, first edition. [In Persian].

Khodabandeh, N. (2009), "Comparison of Golestan with the authorities", Persian language development, number 95, pp. 9-11. [In Persian].

Mirsadeghi, J (1377), Dictionary of the Art of Story Writing, Tehran, Mahnaz Publishing House, 4th edition. [In Persian].

Monroe, J.T (1993), “The Art of Badi al-Zaman al-Hamdhani and the Stories of the Picaresque,” T. Anisa Abul-Nasr, Fosoul Magazine, Issue Three, Volume Twelve. [In Arabic].

Pollard, Arthur.(1977). Satire(The cvitical Idiom. Methuen & co Ltd.

Pollard, Arthur.(1977). Satire(The cvitical Idiom. Methuen & co Ltd. [In Persian].

Rezaei, A.A. (2012), descriptive vocabulary of literature, English-Persian, Tehran, contemporary culture. [In Persian].

Saleh, H. (2015), the social margin in literature, a sociocultural reading, a vision for publication and distribution. [In Arabic].

Seiber, H. (2009), Picaresqe; The story of Qalashan, translated by: Farzaneh Taheri, Tehran, publishing center. [In Persian].

Shamisa, S. (1383), literary types, 10th edition, Tehran, Farvardin Publishing. [In Persian].

Shukri, M. (2000), Al-Khobz Al-Hafee, Beirut, Dar Al-Saqi, sixth edition. [In Arabic].

Shukri, M. (2000b), Al-Shottar, Beirut, Dar Al-Saqi, fourth edition. [In Arabic].

Shukri, M. (2002), Vujooh, Beirut, Dar Al-Saqi, Second Edition. [In Arabic].

Shukri, M. (2006), The Lure of the White Blackbird, Camel Publications, Second Edition. [In Arabic].

Soleimani, H. (1366), What is a novel?, Vol. 4, Tehran, Bargh Publishing House. [In Persian].

Tawfiq, M. (2005), the prevailing culture and difference, the literature of the Muhamasheen, Cairo, Egypt Writers Conference. [In Arabic].

Wicks, Ulrish.(1974). The Nature of Picaresque Narrative. Publications of the Modern Language Association. p 9-240.

تحلیل محتوایی شاخصه های پیکارسک در سه گانه محمد شکری

مراجع

مراجع

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 35فروردین 1402صفحه 1-22

دوره 15، شماره 1 - شماره پیاپی 35
فروردین 1402
صفحه 1-22