نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

2 گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

چکیده

دیدگاه روایی به معنای چشم ­اندازی است که داستان از طریق آن روایت می­ شود و از موضوعات مهمی است که در تحلیل متون روایی مورد بررسی قرار می­ گیرد. یکی از مهم‌ترین و نخستین رویکردهای تحلیلی در این حوزه، الگوی جامع و نظام­مندی است که بوریس آسپنسکی و راجر فاولر برای بررسی زاویۀ دید پیشنهاد کرده ­اند. این الگو که از چهار بخش دیدگاه زمانی، مکانی، روان­ شناختی و ایدئولوژیک تشکیل یافته است، با تکیه بر روش­ های زبانی به بررسی نقش راوی در جریان روایت می­ پردازد. مقالۀ حاضر به روش توصیفی- تحلیلی و بر پایۀ رویکرد مذکور به تحلیل رمان «یا مریم» اثر سنان انطون، از نویسندگان معاصر عراق پرداخته و دیدگاه راوی را در سطوح چهارگانۀ فوق بررسی کرده است. بر اساس نتایج این پژوهش، رمان یا مریم دارای روایت چندگانه است و در همۀ این روایت­ ها اعم از زاویه دید اول شخص و سوم شخص دانای کل از دیدگاه درونی استفاده شده است که افکار و احساسات شخصیت ­ها را شرح می­ دهد. همچنین بررسی­ ها در سطح دیدگاه ایدئولوژیک نشان می­ دهد که انطون در پی تبیین حقوق مسیحیت و انتقاد از وضع کنونی مسیحیان است و در قالب شخصیت ­های محوری روایت، در حقیقت سیمای مسیحیان عراق را ترسیم می­ کند که به دلیل ناامنی و بی­عدالتی به مهاجرت روی آورده ­اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Examining the Narrative Perspective in Sinan Antoon's "Ya Maryam" Through the Uspensky and Fowler Model

نویسندگان [English]

  • Ali Sayadani 1
  • Parviz Ahmadzadeh houch 2
  • Sepideh Bagheri ozan 2

1 Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Azarbaijan Shahid Madani University ,Tabriz, Iran

2 Department of Arabic Language and Literature, Faculty of Literature and Human Sciences, Azarbaijan Shahid Madani University ,Tabriz, Iran.

چکیده [English]

Narrative perspective is the point of view from which a story is narrated, and it is one of the central elements examined in the analysis of narrative texts. The comprehensive and organized model established by Boris Uspensky and Roger Fowler to investigate the viewing angle is one of this discipline's most important analytical techniques. Using linguistic methods, this model, which has four sections (temporal, spatial, psychological, and ideological), investigates the narrator's role throughout the narrative. This descriptive-analytical study investigates the narrator's viewpoint on the above four levels in "Ya Maryam" by Sinan Antoon, one of the contemporary Iraqi authors. According to this research, Ya Maryam has multiple storylines. The first-person and the omniscient third-person point of view, the internal point of view, are employed to explain the characters' thoughts and feelings. According to ideological studies, Antoon tries to clarify the rights of Christianity and condemn the current position of Christians. In the form of the narrative's central characters, he tells the face of Iraqi Christians who move due to insecurity and injustice.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Narrative perspective
  • Uspensky and Fowler
  • Sinan Antoon
  • Ya Maryam"
احمدی، آرام و همکاران (1400)، «بررسی مقولۀ وجهیت در رمان شوهر عزیز من اثر فریبا کلهر بر اساس دیدگاه فاولر»، زبان­پژوهی، سال 13، شمارۀ 38، صص 327- 352.
افخمی، علی و علوی، سیده فاطمه (1382)، «زبان­شناسی روایت»، مجلۀ دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، سال 53، شمارۀ 1، صص 55-72.
امیری، جهانگیر و صولتی، سمیه (1397)، «تحلیل زبان‌شناختی داستان کوتاه «الشرف» بر اساس دیدگاه روایتگری آسپنسکی و فاولر»، نقد ادب معاصر عربی، سال 8، شمارۀ 17، صص 1-29.
أنطون، سنان (2012)، یا مریم، بیروت، منشورات الجمل.
أوسبنسکی، بوریس (1999)، شعریة التألیف بنیة النص الفنی وأنماط الشکل التألیفی، ترجمة سعید الغانمی وناصر حلاوی، قاهرة، المجلس الأعلی للثقافة.
باختین، میخائیل (1987)، الخطاب الروائی، ترجمة محمد براده، قاهرة، دار الفکر للدراسات والنشر والتوزیع.
بی­نیاز، فتح­الله (1388)، درآمدی بر داستان­نویسی و روایت­شناسی، تهران، انتشارات افراز.
پرینس، جرالد (1391)، روایت­شناسی: شکل و کارکرد روایت، ترجمۀ محمد شهبا، تهران، مینوی خرد.
تودوروف، تزوتان (1392)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمۀ محمد نبوی، تهران، آگاه.
تولان، مایکل (1383)، روایت­شناسی درآمدی زبان‌شناختی انتقادی، ترجمۀ سیده فاطمه علوی و فاطمه نعمتی، تهران، سمت.
جبار، بثینة و جرمان، رمیسة (2020)، «وجهة النظر عند بوریس أوسبنسکی روایة «طیف الحلاج» أنموذجاً»، کلیة الآداب و اللغات، جامعة العربی بن مهیدی أم البواقی، الجزائر.
جینیت، جیرار (1997)، خطاب الحکایة «بحث فی المنهج»، ترجمة محمد معتصم، الطبعة الثانی، قاهرة، المجلس الأعلی للثقافة.
حری، ابوالفضل (1392)، نظریۀ روایت و روایت­شناسی، تهران، خانۀ کتاب.
حسن­القصراوی، مها (2004)، الزمن فی الروایة العربیة، بیروت، مؤسسة الأبحاث عربیة.
خسروی، سمیره و سبزیان­پور، وحید (1399)، «تحلیل انواع زمان­پریشی در داستان کوتاه «حریق ذلک الصیف» غاده السمان بر اساس نظریۀ زمان ژرار ژنت»، مجلۀ ادب عربی، سال 12، شمارۀ 2، صص 43-62.
راسلی، آلیشیا (1394)، جادوی زاویه دید، ترجمۀ محسن سلیمانی، تهران، سوره مهر.
ریمون­کنعان، شلومیت (1995)، التخییل القصصی الشعریة المعاصرة، ترجمة حسن أحماحة، بیروت، دار الثقافة للنشر والتوزیع.
عادل ساکی، احمد و همکاران (1399)، «المونتاج السینمائی فی روایات سنان أنطون علی ضوء آراء سرجی ایزنشتاین (روایة إعجام نموذجاً)»، مجلۀ ادب عربی، سال 12، شمارۀ 3، صص 49-71.
عبداللهیان، حمید و همکاران (1399)، «تحلیل گفتمانی داستان «خانۀ روشنان» گلشیری با استفاده از نظریۀ راجر فاولر»، زبان و ادبیات فارسی، سال 28، شمارۀ 88، صص 229-251.
عبداللهیان، حمید و همکاران (1397)، «تحلیل متن و گفتمان داستان لنگ از ابراهیم گلستان بر اساس نظریۀ زبان­شناسی راجر فاولر»، مجموعه مقالات ششمین همایش متن پژوهی ادبی، صص 779-796.
عبید، محمد صابر و بیاتی، سوسن (2008)، جمالیات التشکیل الروائی: دراسة فی الملحمة الروائیة (مدارات الشرق) لنبیل سلیمان، لاذقیة، دار الحوار للنشر و التوزیع.
العزی، نفلةحسن­أحمد (2010)، تقنیات السرد وآلیات تشکیله الفنی، عمان، دار غیداء.
علوش، سعید (1985)، معجم المصطلحات الأدبیة المعاصرة، بیروت، دارالکتب اللبنانی-سوشبریس دارالبیضاء.
علوی، فاطمه و همکاران (1394)، «سبک­شناسی انتقادی زاویه دید در داستان کوتاه «مردی که برنگشت»»، نشریه ادب و زبان، سال 18، شمارۀ 38، 265-289.
فاولر، راجر (1390)، زبان­شناسی و رمان، ترجمۀ محمد غفاری، تهران، نشر نی.
فاولر، راجر (2012)، النقد اللسانی، ترجمة عفاف البطاینه، بیروت، المنظمة العربیة للترجمة.
قاسم، سیزا (2004)، بناء الروایة (دراسة مقارنة فی ثلاثیة نجیب محفوظ)، قاهرة، مهرجان القراءة للجمیع.
الکردی، عبدالرحیم (2006)، السرد فی الروایة المعاصرة، قاهرة، مکتبة الآداب.
کندری، ساناز و نظری، علیرضا (1400)، «کارکرد گفتگو در اشعار مقاومت محمود درویش بر مبنای نظریۀ گفتگومندی باختین؛ موردپژوهی شعر «جندی یحلم بالزنابق البیضاء»»، مجلۀ ادب عربی، سال 13، شمارۀ 3، 127-145.
مارتین، والاس (1382)، نظریه­های روایت، ترجمۀ محمود شهبا، تهران، انتشارات هرمس.
مزوری، محدثه و همکاران (1402)، «بررسی و تحلیل رمان اعجام سنان انطون بر پایۀ نظریۀ گریماس»، مجلۀ ادب عربی، سال 15، شمارۀ 2، صص 87-106.
مکاریک، ایرناریما (1385)، دانشنامۀ نظریه­های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمد نبوی، چاپ دوم، تهران، آگاه.
موسوی، سید ایاد و نظری، علی (1399)، «صورة الأنا والآخر فی روایة وحدها شجرة الرمان لسنان أنطون»، آفاق الحضارة الإسلامیة، سال 23، شمارۀ 2، صص 219-247.
نگارش، جاسم و همکاران (1400)، «تمظهرات الدیستوبیا فی الروایة العراقیة الحدیثة (روایة «یا مریم» للروائی سنان أنطون أنموذجاً)»، انجمن ایرانی زبان و ادبیات عربی، سال 17، شمارۀ 61، صص 23-46.
Abdollahian, H., et al. (2018), “Analysis of the Text and Discourse of Lang's Story by Ebrahim Golestan Based on Roger Fowler's Linguistic Theory”,  the Third Conference of Text Research, pp. 779-796. [In Persian].
Abdollahian, H., et al. (2020), “Discourse Analysis of Golshiri's “Khaneh-ye- "Roshanan” Ysing Roger Fowler's Theory”, Persian Language and Literature, Year 28, Number 88, pp. 229-251.  [In Persian].
Adel Saki, A., et al. (2020), the Cinematic Montage in the Novel I’jaam by Sinan Anton in Light of Sergei Eisenstein’s Views, Arabic Literature magazine, Year 12, Number 3, pp. 49-71. [In Arabic].
Afkhami, A & Alavi, S.F. (2003), “Linguistics of Narrative”, Journal of the Faculty of Literature nd Humanities, Year 53, Number 1, pp. 55-72. [In Persian].
Ahmadi, A., et al. (2021), “The Study of Modality in the Novel of “My Dear Husband” by Fariba Kalhor Based on Fowler’s View”, Language Research, Year 13, Number 38, pp. 327-352. [In Persian].
Alavi, F., et al. (2015), “Critical Stylistics of the Angle of View in the Short Story of “the Man Who did not Return””, Journal of Literature and Language,  Year 3, Number 18, pp. 265-289. [In Persian].
Al-Ezzi, N.H. (2010), Narration Techniques and the Mechanisms of its Artistic Formation, Oman, Ghida Institute. [In Arabic].
Al-Kordi, A. (2006), Narrative in the Contemporary Novel, Cairo, al-Adab. [In Arabic].
Alloush, S. (1985), Dictionary of Contemporary Literary Terms, Beirut, Lebanese Bookstore, Dar Al-Beiza. [In Arabic].
Amiri, J & Solati, S. (2019), “Linguistic Analysis of the Short Story Alsharaf from the Narrative Point of View of Boris Ouspenski and Roger Fowler”, the Jurnal of New Critical Arabic Literature, Year 8, Number 17, pp. 1-29. [In Persian]
Antoon, S. (2012), Ya Maryam, Beirut, Manshurat Al-Jumal. [In Arabic]
Bakhtin, M. (1987), Narrative Discourse, Trans, Mohammd Baradah, Cairo, Institute for Publication and Distribution. [In Arabic].
Biniyaz, F. (2009). An Introduction to Narrative Writing and Narratology, 2nd ed. Tehran, Afraz. [In Persian].
Fowler, R. (2011), Linguistics and Novel, Trans. Mohammad Ghaffari, Tehran, Nei Publication. [In Persian].
Fowler, R. (2012), Linguistics Criticism, Trans. Efaf Al-Batayeneh, Arabic Translation Institute. [In Arabic].
Genette, G. (1997), Narrative Discourse “An Essay in Method”, Trans. Mohammed Mutasem, second edition, Cairo, Higher Assembly of Culture. [In Arabic].
Ghasem, S. (2004), Narrative Formation (A Comparative Study in the Najib Mahfouz's Trilogy), Cairo, A Festival of Recitation for All. [In Arabic]
Hasan-Alghasravi, M. (2004), Time in the Arabic Narrative, Beirut, Arabic Research Institute. [In Arabic].
Hurri, A. (2013), The Theory of Narrative and Narratolog, Tehran, Book house. [In Persian].
Jabbar, B & Jerman, R. (2020), “The Point of View in Boris Ouspenski's Novel "Taif al-Hallaj" as a Model”, Faculty of the Literature, Arabic University of Bin Mahdi Um Al-Bawaghi, Algeria. [In Arabic]
Khosravi, S & Sabzianpoor, V. (2020), “An Analysis of Anachronism in Ghada al-Samman’s “the Fire of That Summer” Based on Gerard Genette’s theories”, Arabic Literature Magazine, Year 12, Number 2, pp. 43-62. [In Persian].
Kondori, S & Nazari, A. (2021), “Function of Dialogue Element in Mahmud Darwish’s Poetry of Resistance According to Bakhtin’s Dialogism Theory (CaseSstudy of Jundy Yahlam bi-Alzanabiq al-Bayda')”, Arabic Literature Magazine, Year 13, Number 3, pp. 127-145. [In Persian].
Macaryk, I.R. (2006), Encyclopedia of Contemporary Literary Theories, Trans. Mehran Muhajeer and Mohammad Nabavi, Second Edition, Tehran, Agah. [In Persian].
 Martin, W (2003). Theories of Narrative, Trans. Mahmoud Shahba. Tehran, Hermes. [In Persian].
Mazuri, M., et al. (2023), "Review and Analysis of Ajam Sinan Anton's Novel Based on Grimas Theory", Arabic Literature Magazine, Year 15, Number 2 PP.87-107. [In Persian].
Mousavi, S.A & Nazari, A, (2021), “the Image of Self and Other in Sinan Antoon’s Wahdaha Shajarat al Rumman (the Pomegranate Alone): An Imagological Study”, Horizons of Islamic Civilization, Year 23, Number 2, pp. 219-247. [In Arabic].
Negaresh, J., et al, (2022), “Dystopia in the Novel Al-Fihris (Index) by Sinan Antoon”, Iranian Association of Arabic Language and Literature, Year 17, Number 61, pp. 23-46. [In Arabic].
 Ouspenski, B. (1999), The Poetics of Composition: The Structure of the Artistic Text and Types of a Compositional Form, Trans. Saeid al-Qanemi & Naser Halawi, Cairo, Supreme Council of Culture. [In Arabic].
Prince, J. (2012), Narratology: Form and Function of a Narrative, Trans. Mohammad Shahba. Tehran, Minoye Kherad. [In Persian].
Rimmon-Kenan, Sh. (1995), Narrative Fiction Contemporary Poetics, Trans. Hasan Ahmaha, Beirut, Cultural Institute for Publication and Distribution. [In Arabic].
Rosslea, A. (2015), The Magic of Viewing Angl, Trans. Mohsen Soleymani. Tehran, Soreye Mehr. [In Persian].
Todorov, T. (2013), The Structuralist Poetics, Trans. Mohammad Nabavi. Tehran, Agah. [In Persian].
Toolan, M. (2004), Narrative a Critical Linguistics Introduction, Trans. Seyedeh Fatemeh Alavi and Fateme Nemati, Tehran, Samt. [In Persian]
Ubeid, M & Bayati, S. (2008), The Beauties of the Narrative Formation: a Study in the Epic Novel (Madarat Al-Sharg) by Nabil Soleiman, Latakia, Institute for Publication nd Distribution. [In Arabic].