نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیان عربی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

2 دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران

3 استاد گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

4 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه گیلان، گیلان، ایران.

چکیده

ریاض القاضی یکی از نویسندگان معاصر عراقی است که در رمان«بیت القاضی- العرّاب الأخیر» عوامل مؤثر در شکل‌گیری شخصیت اقشار مختلف اجتماع را به تصویر کشیده است. پژوهش حاضر بر آن است، تا با شیوه توصیفی- تحلیلی و بر اساس نظریه شخصیت کارن هورنای به نقد روان‌شناسانه رمان«بیت القاضی- العرّاب الأخیر» ریاض القاضی بپردازد و تیب‌های مختلف شخصیتی رمان را مشخص کند و ویژگی‌های روان‌رنجور آن را واکاوی کند و به ریشه یابی علل مؤثر در شکل گیری شخصیت‌های رمان بپردازد و هدف نویسنده را از آفرینش این گونه‌های شخصیتی را بررسی می‌کند. یافته‌های پژوهش بیانگر آن است در این رمان تیب‌ شخصیتی پرخاشگر یا حرکت علیه دیگران نسبت به تیب‌های دیگر بسامد بیشتری دارد. از نیازهای روان‌رنجوری که هورنای مطرح می‌کند می‌توان به قدرت طلبی، تمایلات سادیسمی و عقدة حقارت و تلاش برای کسب مقام و موقعیت اجتماعی، کنار زدن رقیبان، بهره‌کشی از دیگران نام برد که نویسندگان تلویحاً آن‌ها را نقد می‌کند و آثار زیانبار هر کدام را به تصویر می‌کشد. از دلایلی که منجر به شکل‌گیری این نیازهای روان‌رنجور شده محیط فرهنگی و فضای نابسامان عراق است که نقش بسزایی در شکل دادن به شخصیت هر یک از افراد رمان دارد و آن‌ها را به افرادی ضد اجتماع تبدیل کرده است .

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Character Analysis in the Novel "Bait al-Qazi - Al-Arrab al-Akhir" Based on Karen Horne's Theory

نویسندگان [English]

  • Fereshteh jamshidi 1
  • Shahriar Hemti 2
  • Yahya Maerof 3
  • Hamed Pourheshmati 4

1 Ph.D. Candidate of Department of Arabic Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran.

2 Associate Professor of the Department of Arabic Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran.

3 Professor of the Department of Arabic Language and Literature, Razi University, Kermanshah, Iran.

4 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, University of Guilan, Guilan, Iran.

چکیده [English]

Riyad al-Qazi is one of the contemporary Iraqi writers who has depicted the factors influencing the formation of the personality of different strata of society in the novel "Bait al-Qazi - Al-Arrab al-Akhir". The present research aims to analyze the psychological criticism of Riyad Al-Qazi's novel "Bait Al-Qazi - Al-Arrab Al-Akhir" by descriptive-analytical method and based on Karen Horne's personality theory, and to identify the different personality types of the novel and to analyze its neurotic features and to It looks at the roots of the effective causes in the formation of characters in the novel and examines the author's purpose in creating these types of characters. The findings of the research show that in this novel, the type of aggressive personality or movement against others is more frequent than other types. Among the neurotic needs that Hornay puts forward, one can mention power-seeking, sadistic tendencies and inferiority complex and trying to gain status and social position, discarding competitors, exploiting others, which the authors implicitly criticize and depict the harmful effects of each. pulls. One of the reasons that lead to the formation of these neurotic needs is the cultural environment and the chaotic atmosphere of Iraq, which plays a significant role in shaping the character of each person in the novel and has turned them into anti-social people

کلیدواژه‌ها [English]

  • psychological criticism
  • personality analysis
  • Karen Horne
  • Bayt al-Qazi
  • Riyad al-Qazi
ادیم، عبدالله، گلی زاده، پروین و علی فیروزی (1394)، «تحلیل شخصیت شمس و ارتباط وی با مولوی از دیدگاه روانشناسی با تکیه بر نظریه شخصیت کارن هورنای»، پژوهش­های ادب عرفانی (گوهر گویا)، سال نهم، شماره2 (پیاپی 29)، صص51-70.
امیری، جهانگیر و فاروق نعمتی (1394)، «تحلیل روان شناختی هجویات حطیئه بر اساس نظریه«أدلر» و «هورنای»، لسان مبین، دورۀ 7، شماره 21، صص131-156.
القاضی، ریاض (2017)، بیت القاضی العرَّاب الأخیر، لندن،مؤسسۀ Iraqibbc الإخباریة  بإنجلتترا.
براهنی، محمدرضا (1361). قصه‌نویسی. چاپ سوم، تهران:البرز.
بیابان­گرد، اسماعیل (1378)، روش­های افزایش اعتماد بنفس در کودکان و نوجوانان، چاپ پنجم، تهران، انتشارات سازمان انجمن اولیا و مربیان.
پسندی، فائزه، اقبالی، عباس و محسن سیفی (1398)، « روانکاوی مؤلفه‌های شادکامی در شعر خالد أبو خالد براساس روانشناسی مثبت گرا»، دو فصلنامۀ نقد ادب معاصر عربی، پیاپی 17، صص255-282.
تودوروف، تزوتان (1388)، بوطیقای نثر: پژوهش­های نو دربارۀ حکایت، ترجمۀ انوشیروان گنجی پور، تهران، نی.
خوروش، مهدی(1394)، روان‌شناسی شخصیت، چاپ اول، اصفهان، انتشارات سنا.
شاملو، سعید (1388)، مکتب‌ها و نظریه ها در روانشناسی شخصیت، چاپ نهم، تهران،رشد.
شولتز، دوان و سیدنی الن شولتز (1377)، نظریه‌های شخصیّت، ترجمۀ یحیی سید محمدی، چاپ اوّل، تهران، هما.
غیبی، عبدالأحد، خوش نفس، حبیبه (1397)، «بررسی روانشناختی تیب‌های شخصیتی در رمان «الباذنجانة الزرقاء» اثر میرال الطحاوی بر اساس نظریۀ کارن هورنای»، دو فصلنامۀ نقد ادب معاصر عربی، پیاپی 16، صص73-95.
فهیم کلام، محبوبه (1395)، «نقد روان شناختی «آنته کریستا» بر مبنای نظریه کارن هورنای»، نقد زبان و ادبیات خارجی (پژوهشنامۀ علوم انسانی)، دورۀ 13، شمارۀ 17، صص209-226.
فیست، جس و دیگران (1387)، نظریه‌های شخصیت، ترجمه یحیی سید محمدی، چ 3، تهران، نشر روان.
کریمی، یوسف (1392)، روانشناسی شخصیت، چاپ هیجدهم. تهران، موسسه نشر ویرایش.
لاندین، رابرت ویلیام (1386)،  نظریه‌ها و نظام‌های روان شناسی: تاریخ و مکتب‌های روان‌شناسی؛ ترجمۀ یحیی سید محمدی، تهران،  نشر ویرایش.
لورنس ای، پروین و جان اولیور (1381)، شخصیت: نظریه و پژوهش، ترجمه محمد جعفر جوادی و پروین کدیور، چاپ ششم. تهران، آییژ.
معروف، یحیی و مسلم خزلی،(1395)، « تحلیل روان‌شناسانه رمان زقاق المدق اثر نجیب محفوظ»، دو فصلنامه علمی-پژوهشی نقد ادب معاصر عربی، سال ششم، سیزده پیاپی، صص 234-211.
هورنای، کارن (1347)، عصبانی‌های عصر ما، ترجمۀ ترجمه ابراهیم خواجه نوری،چاپ دوم. تبریز،کتابفروشی امید.
ـــــــــــــــــ (1351)، تضادهای درونی ما، ترجمه م . ج . مصفا، چاپ دهم، تهران، ابن سینا.
Adim, Abdullah, Golizadeh, Parvin and Ali Firozi (2014), "Analysis of Shams' personality and his relationship with Maulvi from a psychological point of view based on Karen Horne's personality theory", researches of mystical literature (Gohar Goya), 9th year, No. 2 (series 29), pp. 51-70. [In Persian].
  Amiri, Jahangir and Farouq Nemati (2014), "Psychological analysis of Hatiyeh's satires based on the theory of "Adler" and "Hornai", Lasan Mobin, Volume 7, Number 21, pp. 131-156. [In Persian].
Al-Qazi, Riyadh (2017), Bayt Al-Qazi Al-Arab Al-Akhir, London, Iraqibbc Al-Ikhbariya Institute in England.[In Persian].
Brahani, Mohammad Reza (1361). story writing Third edition, Tehran: Alborz.[In Persian].
Biyaban-Gard, Esmail (1378), Methods of increasing self-confidence in children and adolescents, fifth edition, Tehran, Publications of the Association of Parents and Teachers.[In Persian].
Pasandi, Faizeh, Iqbali, Abbas and Mohsen Saifi (2018), "Psychoanalysis of the components of happiness in the poetry of Khalid Abu Khalid based on positive psychology", two quarterly reviews of contemporary Arabic literature, consecutive 17, pp. 255-282.[In Persian].
Todorov, Tzutan (2008), Prose Boutiques: New Researches on Tales, translated by Anoushirvan Ganjipour, Tehran, Ni. [In Persian].
 Khorosh, Mehdi (2014), Personality Psychology, first edition, Isfahan, Sena Publications. [In Persian].
Shamlou, Saeed (1388), schools and theories in personality psychology, 9th edition, Tehran, Rushd. [In Persian].
Shultz, Doan and Sidney Ellen Shultz (1377), Theories of Personality, translated by Yahya Seyed Mohammadi, first edition, Tehran, Homa. [In Persian].
Ghibi, Abdul Ahad, Khosh Nafs, Habiba (2017), "Psychological examination of character traits in the novel "Al Bazhanjana Zarqa" by Miral Al Tahawi based on Karen Horne's theory", two quarterly journals of contemporary Arabic literary criticism, 16 series, pp. 73-95.[In Persian].
Fahim Kalam, Mahbubeh (2015), "Psychological criticism of "Antechrista" based on Karen Horne's theory", Criticism of Foreign Language and Literature (Humanities Research), Volume 13, Number 17, pp. 209-226. [In Persian].
Feist, Jess and others (1387), personality theories, translated by Yahya Seyed Mohammadi, Ch 3, Tehran, Nash Ravan.[In Persian].
Karimi, Yusuf (2012), Personality Psychology, 18th edition. Tehran, Publishing Institute, Ed. [In Persian].
Landin, Robert William (1386), theories and systems of psychology: history and schools of psychology; Translated by Yahya Seyed Mohammadi, Tehran, publishing house.[In Persian].
Lawrence E., Parvin and John Oliver (2011), Personality: Theory and Research, translated by Mohammad Jafar Javadi and Parvin Kadivar, 6th edition. Tehran, Ayez. [In Persian].
Marouf, Yahya and Muslim Khazli, (2015), "Psychological analysis of the novel Zaqaq al-Mudaq by Najib Mahfouz", two quarterly scientific-research journals of contemporary Arabic literary criticism, 6th year, 13 consecutive, pp. 211-234.[In Persian].
Hornay, Karen (1347), The Angers of Our Age, translated by Ebrahim Khaje Nouri, second edition. Tabriz, Omid bookstore.[In Persian].
---------------(1351), our internal contradictions, translated by M. J . Mosfa, 10th edition, Tehran, Ibn Sina.[In Persian].