نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، ایران.

2 گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران.

چکیده

آشوب از تقابل‌های دوگانۀ تولید معناست که امروزه درک درستی از علل روایت را مشخص می‌کند. لوتمان بر آن است که آشوب در تقابل با نظم است و رویکردی ویرانگرانه و سلبی به متن القاء می‌کند، در واقع این نوع از ویرانگری نوعی ساختارشکنی در محتوای متن است که معنا و محتوای نو را می‌آفریند. بهاء طاهر نویسنده‌ای تبعیدی است که تلاش دارد، آشوب درونی‌اش را با منعکس کردن در حالات روحی شخصیت‌های داستان به تصویر بکشد و نشان دهد که خائوسی درونی و ازلی در نگاه راوی حاکم است. پژوهش حاضر با هدف خوانش تطبیقی رمان‌ «عشق در تبعید» و مجموعه داستان «زمستان ترس» نوشتۀ بهاء طاهر بر پایۀ الگوی کاسموس و خائوس یوری لوتمان با رویکردی توصیفی- تحلیلی در گسترۀ ادبیات و فرهنگ مهاجرت عربی انجام شده‌است. دستاورد پژوهش حاکی است که نویسنده احساسات درونی خود را در برخورد با فضای تازه و فرهنگ مبتنی بر آشوبگری و نابسامانی در شخصیت‌های داستانی آثار مورد مطالعه تبیین کرده‌‌است، چنانکه آشوب ازلی و حرکت بال پروانه‌ای باعث شده تا رخدادها غیرخطی و پیشامدها مبتنی بر عدم قطعیت باشند. هر پدیدۀ پیچیده‌ای مانند ترس و نابه‌سامانی از رخدادهایی دیگر مانند: آشوب ازلی، خودهمانندی، ساحت سازگاری پویا، آشوب پیش از نظم و آشوب پس از نظم اثر‌پذیر است که آشفتگی‌ها و دگرگونی‌هایی را در شخصیت‌های داستانی آفریده و باعث ایجاد واکنش‌هایی در آن‌ها شده‌است. دستاورد نهایی چنین آشوب‌های برانگیختن حس مخاطب به محتوا و اثر است. آنچه مشخص است آشوب ازلی و خودهمانندی در این دو رمان بسیار شبیه است که ترس و سرگردانی بنیان اصلی آن است

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Analysis of Baha Taher Novels Based on Cosmos and Chaos (Case Study: The Migration Novel "Eshgh DarTabied" and the "Zemstan Tars" Story Collection)

نویسندگان [English]

  • Khalil Baygzade 1
  • Parisa Ahmadi 2

1 Department of Persian Language and Literature, Persian literature group, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.

2 Department of associate professor of Persian of Language and Literature, Persian literature group, Faculty of Literature and Humanities, Razi University, Kermanshah, Iran.

چکیده [English]

Chaos is one of the dual confrontations of meaning production, which today defines the correct understanding of the causes of narration. Lotman believes that chaos is in opposition to order and induces a destructive and negative approach to the text, in fact, this type of destruction is a kind of deconstruction in the content of the text that creates new content. Baha Taher is an exiled writer who tries to portray his inner chaos by reflecting in the mental states of the characters in the story and shows that inner and eternal chaos prevails in the eyes of the narrator. The current research was conducted with the aim of comparative reading of the novel "Love in Exile" and the collection of stories "Winter of Fear" written by Baha Taher based on Yuri Lutman's model of Cosmos and Chaos with a descriptive-analytical approach in the scope of Arab migration literature and culture. The result of the research indicates that the author has explained his inner feelings in dealing with the new atmosphere and culture based on chaos and chaos in the fictional characters of the studied works, as the eternal chaos and the movement of the butterfly wing caused the events to be non-linear and the events based on uncertainty. . Any complex phenomenon such as fear and disorder is affected by other events such as: eternal chaos, self-similarity, dynamic adaptation field, chaos before order and chaos after order, which created disturbances and transformations in fictional characters and caused reactions in these characters. Is. The final achievement of such riots is to arouse the audience's sense of content and effect. What is clear is that eternal chaos and self-identity are very similar in these two novels, which are fear and wandering.

کلیدواژه‌ها [English]

  • " Immigration Literatur
  • Baha Taher
  • Yuri Lutman
  • AL-Shottar
  • Chaos and Order "
اصغری، جواد. (1390)، «ویژگی‌های فنی و موضوعی داستان در آثار بهاء طاهر»، زبان و ادبیات علوم انسانی مشهد، دورۀ 3، ش 166، صص 46-25.
اکوانیف، سیدحمدلله و موسوی‌نژاد، سیدولی. (1393)، «هویت اسلامی – ایرانی از دیدگاه نظریه آشوب و پیچیدگی»، جامعه‌شناسی کاربردی، سال 25، ش 4، صص 167-149.
پاکتچی، احمد. (1389). معناسازی با چینش آشوب در نظم، در رویکرد نشانه­شناسی فرهنگی، مجموعه مقالات نقدهای ادبی ـ هنری. به کوشش امیرعلی نجومیان. تهران، سخن.
توروپ، پیتر. (1390)، نشانه‌شناسی فرهنگی و فرهنگ؛ ترجمۀ فرزان سجودی، مجموعه‌مقالات نشانه‌شناسی فرهنگی، تهران، علم، صص 17- 40.
حسینی، سیدمحمدحسین. (1396)؛ «درآمدی انتقادی بر نظریه‌های آشوب و پیچیدگی»، پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، سال 17، ش 6، صص 208-175.
رئیسی، محمدریاض و همکاران. (1399)، «تأثیر نظریۀ آشوب در تقویت سویه‌های پسامدرن داستان همنوایی شبانۀ ارکستر چوب‌ها»، پژوهشنامۀ نقد ادبی و بلاغت، سال 8، ش 3، صص 87-69.
رجبی، مریم، (1394)، نشانه‌شناسی فرهنگی بیست غزل اقتفایی ابتهاج از حافظ، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، استاد راهنما: سعید زهره‌وند، خرم‌آباد، دانشگاه لرستان.
سجودی، فرزان. (1384)، «کدام نشانه؟ کدام نشانه‌شناسی»؛ خیال، ش 13، صص 137-125.
ـــــــــــ (1388)، نشانه‌شناسی: نظریه و عمل؛ تهران، علم.
سرفراز، حسین و همکاران. (1396). «واکاوی نظریۀ فرهنگی سپهر نشانه­ای یوری لوتمان»، مجله راهبرد فرهنگ، ش 39، صص73-95.
حاجی‌پور، نادیا، (1396)، نماد و نشانه‌شناسی فرهنگی، تهران، ساکو.
طاهر، بهاء، (1394)، عشق در تبعید، ترجمۀ رحیم فروغی، چاپ دوم، تهران، نگاه.
طاهر، بهاء، (1395)، زمستان ترس، ترجمۀ رحیم فروغی، چاپ اول، تهران، ناهید.
عرفانی‌فرد، آمنه. (1397)؛ «نقد رمان‌های واحۀ غروب و عشق در تبعید بهاء طاهر از منظر ترامنتیت»، نشریه الدرسات الادبیه، جامعه الالبنانیه.
فاتحی، سیدحسن، (1395)، بررسی عنصر شخصیت در رمان خالتی صفیه و الدیر اثر بهاء طاهر (با تکیه بر نظریۀ فیلیپ هامون، نقد معاصر عربی، ش 11، صص 84-69.
قربانی مادوانی، زهره و عربی، مینا، (1397). «تحلیل نشانه‌شناسی فرهنگی رمان موسم‌الهجره الی الشمال بر مبنای الگوی طبیعت و فرهنگ». فصلنامۀ لسان مبین، سال نهم، دورۀ جدید، ش 32، صص 100-81.
لوتمان، یوری. (1396). نشانه‌شناسی فرهنگی. ترجمۀ فرزان سجودی و دیگران، تهران، علم.
لوتمان، یوری و آسپنسکی، بی. ای، (1390). در باب سازوکار نشانه‌شناختی فرهنگ. ترجمۀ فرزان سجودی، مجموعه‌مقالات نشانه‌شناسی فرهنگی، گروه مترجمان به کوشش فرزان سجودی، تهران،علم.
لوتمان، یوری، (1396). نشانه‌شناسی فرهنگی. ترجمۀ فرزان سجودی و دیگران، تهران، علم.
لیونبرگ، کریستینا، (1390). مواجهه با دیگری فرهنگی. ترجمۀ تینا امراللهی، مجموعه‌مقالات نشانه‌شناسی فرهنگی، تهران، علم، صص 119- 152.
نجومیان، امیرعلی، (1389)، نشانه‌شناسی فرهنگی (مجموعه مقالات نقدهای ادبی- هنری)، چاپ اول، تهران، سخن.
ــــــــــــــــ (1396)، نشانه‌شناسی؛ مقالات کلیدی، چ 1، تهران، مروارید.
Asghari, J. (2011), "Technical and thematic features of the story in the works of Baha Taher", Language and Literature of Mashhad Humanities, Volume 3, Vol. 166, pp. 25-46. [In Persian].
Conte, J. M. (2002), Design and Debris a caotics of postmodern amarican fiction , Alabama: The university of Alabama press.
Ekvanif, Seyyedhamdollah and Mousavinejad, Sidoli. (2014), "Islamic-Iranian identity from the point of view of chaos and complexity theory", Applied Sociology, 25, Vol. 4, pp. 149-167. [In Persian].
Erfani Fard, Amina. (2017); "Criticism of the novels Waheh Goroob and Esght in the exile of Baha Tahir from the perspective of transmutation", al-Dursat al-Adabiyyah, Jamiat al-Albananiyyah. [In Persian].
Fatehi, Seyyed Hasan, (2016), examining the character element in the novel Khalati Safiya and Al-Deir by Baha Taher (based on Philip Hamon's theory), Arabic Contemporary Review, vol. 11, pp. 69-84. [In Persian].
Ghorbani Madavani, Zahra and Arabi, Mina, (2017). "Analysis of the cultural semiotics of the novel "Mosm al-Hijrah al-Shamal" based on the model of nature and culture. Lasan Mobin Quarterly, ninth year, new period, vol. 32, pp. 81-100. [In Persian].
Hajipour, Nadia, (2016), Cultural symbol and semiotics, Tehran: SACO. [In Persian].
Hosseini, Seyyed Mohammad Hossein. (2016); "A critical approach to theories of chaos and complexity", Critical Research Journal of Humanities Texts and Programs, Year 17, Vol. 6, pp. 175-208. [In Persian].
Leonberg, Christina, (2010). Encountering a cultural other. Translated by Tina Amrollahi, a collection of articles on cultural semiotics, Tehran: Alam, pp. 152-119. [In Persian].
Lotman, Yuri, (2016). Cultural semiotics. Translated by Farzan Sojodi and others, Tehran: Alam. [In Persian].
Lotman, Yuri. (2016). Cultural semiotics. Translated by Farzan Sojodi and others, Tehran: Alam. [In Persian].
Lutman, Yuri and Aspensky, B. E, (2018). About the semiotic mechanism of culture. Translation by Farzan Sajjodi, collection of articles on cultural semiotics, Farzan Sajjodi group of translators, Tehran: Alam. [In Persian].
Najoomian, Amir Ali, (2010), Cultural Semiotics (a collection of articles on literary and artistic criticism), first edition, Tehran: Sokhn. [In Persian].
Najoomian, Amir Ali, (2016), semiotics; Key articles, Ch 1, Tehran: Marwarid. [In Persian].
Paktchi, Ahmed. (2010). Making meaning with chaos arrangement in order, in the approach of cultural semiotics, a collection of literary-art criticism articles. By the efforts of Amir Ali Najoomian. Tehran: Sokhn. [In Persian].
Raisi, Mohammadriaz and colleagues. (2019), "The effect of chaos theory in strengthening the postmodern strains of the story of the night harmony of the wood orchestra", Research Journal of Literary Criticism and Rhetoric, Year 8, No. 3, pp. 69-87. [In Persian].
Rajabi, Maryam, (2014), cultural semiotics of twenty ghazals of Ibtahaj's excerpts from Hafez, master's thesis, supervisor: Saeed Zohravand, Khoramabad, Lorestan University. [In Persian].
Sarfaraz, Hossein et al. (2016). "Analysis of the cultural theory of Yuri Lotman's symbol sphere", Journal of Culture Strategy, Vol. 39, pp. 73-95. [In Persian].
Sojudi, Farzan, (2008), semiotics: theory and practice; Tehran: Alam. [In Persian].
Sojudi, Farzan. (2005), "Which sign?" which semiotics"; Khyal, vol. 13, pp. 137-125. [In Persian].
Taher, Baha, (2014), love in exile, translated by Rahim Foroughi, second edition, Tehran: Negah. [In Persian].
Taher, Baha, (2015), Winter of Fear, translated by Rahim Foroughi, first edition, Tehran: Nahid. [In Persian].
Thorpe, Peter. (2017), cultural semiotics and culture; Translated by Farzan Sojodi, a collection of articles on cultural semiotics, Tehran: Alam, pp. 40-17. [In Persian].