2
کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه بوعلی¬سینا
چکیده
در عصر حاضر ادبیات داستانی بلحاظ طرح مهمترین و ریشه‌ای‌ترین مسائل مربوط به انسان و نیز میزان تأثیرگذاری و جلب خواننده اعتبار فوق‌العاده‌ای را بدست آورده است؛ همین امر موجب اقبال و اهتمام جدی ناقدان و صاحبنظران جهت نقد و تحلیل اجزا و عناصر تشکیل‌دهندة آن از زوایای مختلف شده است. داستان معاصر براساس معیارهای علمی و قواعد معینی به نگارش درآمده و دارای اجزا و عناصر گوناگونی است. عنصر پیرنگ یا طرح یکی از مهمترین عناصر داستان بشمار میرود. درحقیقت این عنصر بمنزله چارچوب و اسکلت داستان است که شش عنصر گره‌افکنی، کشمکش، هول و ولا، بحران، نقطة اوج و گره‌گشایی را در بر می‌گیرد. نقد عنصر مذکور جهت پرده برداشتن ازلایه‌های ساختار کلی داستان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در این پژوهش عنصر پیرنگ در رمان الطریق الطویل اثر نجیب الکیلانی نویسندة برجسته معاصر مصری مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. نویسنده در رمان یادشده با بکارگیری تعدادی حادثه که بین آنها رابطة علی معلولی برقرار است به طراحی این عنصر پرداخته و با ایجاد دو موقعیت دشوار هریک از اجزای شش‌گانه آن را در جایگاه خود قرار داده و به رمان هماهنگی و انسجام خاصی بخشیده است و بر همین اساس استنتاج می‌شود که رمان الطریق الطویل به دلیل تبحر و مهارت نویسنده در طراحی عنصر پیرنگ از اعتبار هنری و ارزش فنی بالایی برخوردار است.
)