نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشگاه سمنان

2 مدیر کل امورآموزشی دانشگاه کاشان

3 کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی دانشگاه کاشان

چکیده

نزار قبانی، شاعر معاصر سوریه (1923- 1998م) در عرصۀ شعر و شاعری به «شاعرِ زن» مشهور است و بیشتر از همین نظرگاه مورد نقد قرار گرفته است. پذیرش این مسأله به ‌این معنا نیست که وی نسبت به تحولات و جریان‌های سیاسی کشور خویش و جهان عرب و مسائل سیاسی و اجتماعی بی تفاوت و بی دغدغه‌ بوده است. نگاه موشکافانه به دفترهای شعری شاعر، نشان می­دهد که او با عاطفه‌ و نگاهی ژرف در برابر واپسگرایی و بی‌لیاقتی حاکمان عربی، جهت‌گیری تندی داشته است و با زبانی تلخ و ریشخند گونه، سیاست ناکارآمد و شیوة زمامداری حاکمان پوشالی عرب و فرسودگی فرهنگ عربی و کوچک‌ انگاری مردم را به چالش کشیده است. «ریشخند» یکی از شگردهای بیانی است که قبانی برای ترسیم مفاهیم ذهنی خود به کار می­بندد. این صنعت در سرودة سیاسی معروفِ «هوامش علی دفتر النکسة» بیشترین جلوه را دارد. این پژوهش می‌کوشد با شیوۀ توصیفی - تحلیلی به نقش این شگرد در القای معانی سرودة مذکور بپردازد. نتیجه آنکه بهره‌گیری از این شگرد در برجستگی زبان شاعر و مخاطب وی برای دریافت مفاهیم مورد نظر، تأثیری ژرف گذاشته است. همچنین هماهنگی تلخی زبان شاعر با تلخی شکست اعراب در جنگ سال 1967، نوعی هماهنگی و تناسب در مضمون و واژگان و ترکیبات شعری ایجاد کرده که مورد توجه مخاطبان خاص، از جمله منتقدان ادبی شده است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Sarcasm in Nizār Qabbāni’s Work “Hawāmish Ala Daftar al_Naksah”

نویسندگان [English]

  • Sayyed Reza Mirahmadi 1
  • Ali Najafi Ivaki 2
  • Seppideh aqajanpur 3

1

2

3

چکیده [English]

Nizār Qabbāni,the contemporary Syrian Poet (1923-1998), is known as the poet of woman in the field of poetry and have been mostly criticised from this poin of view. A detailed scrutiny of her works clearly illustrates that she has sensitively and emotionally reacted to insufficiencies of the Arab society and the incompetence of the rulers.Political and social issues have certainly been among her concerns.Nizār Qobbāni used sarcasm to harshly and bitterly challenged the inadequate policy  and statesmanship of Arab puppet rulers and exhaustion of Arabic culture and peoples' narrow-mindedness.Sarcasm is one of the expressive techniques Nizār Qabbāni has used in portrating his mental concepts. This can be very vividly seen in her political famous work called “Hawâmish Ala Daftar al_Naksah”. This study attempts to, with a descriptive-analytical approach,explore the role of this techniques. The result is that the use of this technique has had a profound effect in the poet's prominent language and her audience to get the intended concepts. In addition the coincidence of poet's bitter language with Arab bitter defeat in 1967 war,has made a kind of harmony and coordination of content and vocabulary and poetic compositions,which has attracted specific audiences such as literary critics

کلیدواژه‌ها [English]

  • Nizār Qabbāni
  • Sarcasm
  • Political poetry
  • Defeat
  • Poetry
أدونیس(علی أحمد سعید)، مقدمة للشعر العربی، دارالبعث، وزارة الثقافة، 2004م.
إبراهیم، زکریا، سیکولوجیة الفکاهة و الضحک، مکتبة مصر، الفجالة، د.ت.
ابن فارس، أحمد، معجم مقاییس اللغة، مطبعة الـحلبی ، چاپ سوم، 1980م.
أمین مقدسی، ابوالحسن، موازنة چهار سویة شعر شکست، مجلة علمی _ پژوهشی دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، 3 ـ 185، دورة 59، بهار 1387.
أنوشه، حسن، دانشنامة أدب فارسی، تهران، سازمان چاپ و انتشار وزارت فرهنگ، چاپ اول، 1381ش.
البعلبکی، خیبر، الـمورد ( قاموس انکلیزی، عربی)، بیروت، دار العلم للملایین، چاپ سوم، 1989م.
تاج الدین، أحمد، نزار قبانی و الشعر السیاسی، القاهرة، الدار الثقافیة للنشر، 2001 م
الجاحظ، عمرو بن بحر، البیان و التبیین، تحقیق و شرح عبدالسلام هارون، القاهرة، مکتبة الخانجی، چاپ پنجم، 1405 هـ - 1985 م.
جُحا خلیل، میشال، أعلام الشعر العربی الـحدیث (من أحمد شوقی إلی مـحمود درویش)، بیروت، دار العودة، چاپ دوم، 2003 م.
الـحوفی، أحمد، الفکاهة فی الأدب أصولها و أنواعها، مکتبة نهضة مصر بالفجالة، 1956م.
السطوحی، سها عبدالستار، السخریة فی الأدب العربی الـحدیث: عبدالعزیز البشری نـموذجاً، القاهرة، الهیئة الـمصریه العامة للکتاب، 2007 م.
صفا تاج، مجید، دانشنامة فلسطین، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، چاپ اول، 1381ش.
ضیف، شوقی، الفکاهة فی مصر، دارالمعارف، 1985 م.
العلایلی، عبدالله و آخرون، الـمنجد فی الاعلام، بیروت، الـمطبعة الکاثولکیة، 1995م
الفاخوری، حنا، الـجامع فی تاریخ الأدب العربی، بیروت، دارالجیل، چاپ دوم، 1995م.
قبانی، نِزار، الأعمال السیاسیة  الکاملة، منشورات نزار قبانی، چاپ دوازهم، 1983م.
ـــــــــ ، قصتی مع الشعر، بیروت، منشورات نزار قبانی، 1982م.
محمد العرود، علی أحمد، جدلیة نزار قبانی فی النَّقد العربی الـحدیث، الأردن، دارالکتاب الثقافی، 2007م.
مهدوی، محمد جواد، ربابه یزدان‌ نژاد، «نزار قبانی، تنها شاعر زن نیست»، فصلنامة لسان مبین، شمارة هشتم، تابستان 1391.
میرصادقی، میمنت، واژه‌نامة هنر شاعری، تهران، نشر کتاب مهناز، چاپ سوم، 1385ش.
النابلسی، شاکر، الضوء و اللعبة، استکناه نقدی نزار قبانی، بیروت، المؤسسة العرییة للدراسات و النشر، الطبعة الأولی، 1986 م.
وهبة، مـجدی و کامل المهندس، معجم المصطلاحات العربیة والأدب، بیروت، مکتبة لبنان، چاپ دوم، 1984م.
http:// aladab.mihanblog.com/post/477