نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه تهران

چکیده

سلام واژه­ای است قرآنی با 43  بار تکرار و پنج  جلوه معنایی که خداوند، انبیای خود را با آن درود گفته و مردمان را در جهت تحیّت به آن فرمان داده است. این واژه در ساخت­های گوناگون صرفی و وجوه متعدد نحوی در قرآن آمده است. بررسی وجوه اعرابی و ساخت­های صرفی این واژه و کشف رابطة معنایی آن، رسالت این مقاله است تا با شیوة تحلیلی پاسخی بر این تفاوت­ها بیابد. افق نگاه این مقاله آرای طوسی و گاه مقایسه با آرای دیگران بوده و دریافته که بافت متن سوره و نوع مخاطب آن، در ساخت صرفی خاص این واژه و دلالت آن تأثیر مستقیم دارد و گاه در یک آیه و در  یک اسلوب دو جلوۀ اعرابی را شاهدیم که این خود بیانگر یکی از جنبه­های اعجاز ساختاری قرآن بوده و بررسی ادبی آن در حوزه­های صرف و  نحو و بلاغت در این مقاله آمده است.     

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Semantic Analysis of the Term “Salām” in Sheikh Tūsi' s Tafsir

نویسندگان [English]

  • Hassan Kazemi Sahlavani 1
  • Sayyed Ebrahim Dibaji 2
  • Gholam Abbas Rezayi Haftadur 3

1 Ph.D student of Arabic Language and Literature islamic.Azad university scince and Research Branch Tehran

2 Professor, Department of Arabic Language and Literature. Islamic Azad university scince and Research Branch Tehran

3 Associate Professor, Department of Arabic Language and Literature. University of Tehran

چکیده [English]

Being repeated for 43 times and having 5 semantic implications, “Salām” is a Quran term through it God greeted his prophets and ordered human beings to greet each other accordingly. The term has been used in Quran in various morphological structures and syntactic implications. The current article aims at analyse the diacritical dimensions and morphological structures of the term and to discover its semantic relation in order to find the reason for the differences, using analytic methods. The perspective of the article is to compare Sheikh Tūsi's viewpoints to those of others. It concluded that the text of the Surah and the kind of its addressees influences directly the morphological formation of the term as well as its implications. Sometime in one verse with one style we see two sides of Arab which says one of the aspect of structure miracles of Quran and evaluation literary of that in district of grammar and eloquence come in this article.

کلیدواژه‌ها [English]

  • semantics
  • Quran
  • Salām
  • al-Tibyan fi Tafsir al-Quran
  • Greeting
قرآن کریم.
ابن­منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دار صادر،1414.
ازهری، محمد بن احمد، تهذیب اللغة، بیروت، دار احیاء التراث العربی،1421.
ابن هشام انصاری، جمال الدین ابن هاشم، مغنی اللبیب عن کتب الاعاریب، تبریز، سوق مسجد جامع، 1979.
راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دارالقلم،1992.
 رضی­الدین استرآبادی، محمد ابن الحسن، الشرح علی الکافیة لابن الحاجب، بیروت، دارالکتاب العلمیة، 1979.
زمخشری، محمود، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتب العربی، 1407.
السامرائی، فاضل صالح، معانی النحو، بیروت، موسسة التاریخ العربیی،2007.
سیوطی، جلال الدین عبدالرحمن، الاتقان فی علوم القرآن، قم، منشورات رضی، 1367 ش.
طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمة موسوی همدانی، سیدمحمد باقر، قم، انتشارات اسلامی جامعة مدرسین حوزة علمیة قم،1374 ق.
طوسی، محمد بن حسین، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1409.
طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، اسلام، 1378 ش.
عبدالباقی، محمدفؤاد، معجم المفهرس لالفاظ القرآن الکریم، تهران، اسلامیه، 1374 ش.
قرشی، سیدعلی­اکبر، احسن الحدیث، تهران، بنیاد بعثت، 1377 ش.
کاشانی، ملا فتح­الله، خلاصة المنهج، تهران، الاسلامیة، 1373 ش.
کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، اسلامیه، د.ت.
نیشابوری، نظام الدین، تفسیر غریب القرآن و رغائب الفرقان، بیروت، دارالکتب العلمیه،1416.
یعقوب، امیل بدیع، موسوعة النحو والصرف والاعراب، قم، عترت، 1383 ش.