نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

3 دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه اصفهان

چکیده

محمود السعدنی، روزنامه­نگار و نویسندة طنزپرداز معاصر مصری است که آثار زیادی را در قالب فسوس و طنز، در حیطة موضوعات سیاسی و اجتماعی جامعة عرب، به نگارش درآورده است. وی فعال سیاسی بوده که در اغلب تألیفات خود، سخریه را تنها شیوه­ا­ی می­یابد که برای بیان آزادانة­ افکار و اندیشه­های خویش و نقد وضعیت فرهنگی، سیاسی، اجتماعی و معیشتی جامعة عرب سازنده می­باشد. سعدنی در داستان­­ «حمار من الشرق» که نقیضه­ای بر «عصفور من الشرق» اثر توفیق الحکیم به شمار می­آید، با سفر به پاریس، تقابل فرهنگی شرق و غرب را به تصویر ­کشیده و در قالب طنز، اشتباهات و جنبه‌های نامطلوب رفتار جهان عرب و فساد اجتماعی و سیاسی آن را مورد انتقاد قرار داده است. نگارندگان این جستار، قصد دارند کارکرد ریشخند و شگردهای طنزآفرینی نویسنده را در بیان مسائل جهان عرب مورد واکاوی قرار داده و ضمن تبیین سبک نگارش نویسنده، به میزان موفقیت وی در استفاده از تکنیک­های طنزآفرینی و بیان ریشخندآمیز این مسائل بپردازند. نتایج تحقیق نشان می­دهد سعدنی با قلم توانا و گسترة دانش زبانی خود توانسته است با وارونه­سازی ارزش­ها و استفاده از تکنیک­های موقعیت­محور و زبان محور همچون جناس، تضاد، تکرار و همچنین ایجاد موقعیت­های طنزآمیز در جهت بیان انتقادآمیزِ مسائل کمک بگیرد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

An Analysis of Satire Techniques in Mahmood al-Sa’dani’s Himar min al-Sharq

نویسندگان [English]

  • Mitra Ali Shahi 1
  • mostafa mahdaviAra 2
  • hosain Mirzaineya 3

1 P.h.D. Student of Arabic Language and Literature, Hakim Sabzevari University

2 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه حکیم سبزواری

3 Associate professor, Department of Arabic language and literature, University of Isfahan

چکیده [English]

Mahmood al-Sa’dani is an Egyptian contemporary satirist, journalist, and author. Many of his works are satires on socio-political issues of the Arab society. Humor is the only way he uses to express his thoughts and ideas freely and to criticize the cultural, political, social, and living conditions of the Arab world. His satirical speech explains the spiritual needs of the Egyptian society. In his book Himer Min al-Sharq, which is a controversial parody of Tawfiq al-Hakim’s novel A Sparrow from the East, Sa’dani depicts the cultural confrontation of the East and the West through his journey to Paris. In favor of the French culture, he criticizes the negative—or unfavorable—aspects of the Arab world and its social and political corruption with so artistic a satirical language. The irony is that he expresses the problems of the Arab society by praising them. Employing a descriptive-analytical method, the authors of this article intend to analyze this book to explain the satire techniques in it. The aim of this research is to explain the role that comedy plays in the explanation of and solving social problems and to measure the success of Sa’dani. The results of this research demonstrate that Sa’dani, with his powerful writing and great knowledge, has managed to express critical issues in creating irony through language techniques and reversal of values. Another point is that although both of these novels talk about the surprise of the oriental man in his confrontation with Western civilization, the satirical expression of the problems of the East and, in particular, the Arab society by Sa’dani shows that he neither accepts nor rejects al-Hakim’s view of the East, but Hakim, who first is of a non-material world view, changes his view and, like Sa’dani, comes to adopt a material perspective toward the East.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Mahmood al-Sa’dani
  • Himar min Al-Sharq
  • Cultural confrontation
  • Technique
  • Satire
منابع
ابراهیم، زکریا (د.ت)، سیکولوجیة الفکاهة و الضحک، مصر: دارمصر.
احترامی، منوچهر (1390)، طنز 6، گردآورنده: سید عبدالجواد موسوی، تهران: سورة مهر.
برتنز، هانس، مبانی نظریة ادبی (1386)، مترجم: محمدرضا ابوالقاسمی، ویراستار: رضا دهقان، تهران: نشر ماهی.
برگسون، هانری (1379)، خنده، مترجم: عباس باقری، تهران: شباویز.
بطیش، سیمون (1983)،  الفکاهة و السخریة فی أدب مارون عبود، بیروت: دار مارون عبود.
بهی،‌ عصام (1991)،‌ الرحلة إلی الغرب فی الروایة العربیة، ‌القاهرة: الهیئة المصریة العامة للکتاب.
پلارد، آرتور (1378)، طنز؛ از مجموعه سبک­ها و مکتب­ها و اصطلاح­های ادبی و هنری، مترجم: سعید سعیدپور، تهران: نشر مرکز.
جنی، روش (1385)، نگارش کمدی، مترجمان: معصومه امین، داریوش مؤدبیان، تهران: اداره کل پژوهش‌های سیما.
حُرّی، ابوالفضل (1387)، دربارة طنز؛ رویکردهای نوین به طنز و شوخ­طبعی، تهران: سورة مهر.
حسین، خالد حسین (2007)، فی نظریة العنوان مغامرة تأویلیة فی شوون العتبة النصیة، دمشق: دار تکوین.
 الحکیم، توفیق (د.ت)، عصفور من الشرق، القاهرة: دار مصر للطباعة.
 الحوفی، احمد محمد (2005)، الفکاهة فی الأدب، أصولها و أنواعها، الطبعة الثانیة، مصر: نهضة مصر.
 السعدنی، محمود (1991)، حمار من الشرق، مصر: دار کتاب الیوم.
سلامی، سعاد (2015)، «السخریة و التهکم فی ملصقات عزالدین میهوبی»، رسالة ماجیستر، اشراف: محمد بن لخضر فورار: الجزائر: جامعة بسکرة.
 صفایی، علی و حسین ادهمی (1393)، «نمود تکنیک‌های طنز در ساختار پیرنگ داستان‌های فرهاد حسن­زاده»، پژوهش زبان و ادبیات فارسی، ش 32، صص 119 – 166.
 ضیایی، رفیع (1385)، کتاب طنز 3، گردآورنده سید عبدالجواد موسوی، تهران: سورة مهر.
عبدالحمید، شاکر (2003)، الفکاهة و الضحک؛ رؤیة جدیدة، الکویت: نشر عالم المعرفة المجلس الوطنی للثقافة و الفنون و الآداب.
 عبدالغنی، مصطفی (2005)، الإتجاه القومی فی الروایة، الطبعة الثانیة، القاهرة: نشر مهرجان القراءة للجمیع.
 عبید، محمدصابر و سوسن البیاتی (2008)، جمالیات التشکیل الروائی، اللاذقیة: دار الحوار للنشر و التوزیع.
الغزالی، شعیب (1414)، «أسالیب السخریة فی البلاغة العربیة»، رسالی ماجیستر، اشراف: عبدالعظیم إبراهیم المطعنی، المملکة العربیة السعودیة: جامعة أم القری.
 قزیحة، ریاض (1998)، الفکاهة فی الأدب الأندلسی، بیروت: المکتبة العصریة.
کردچگینی، فاطمه (1388)، کتاب طنز 5، گردآورنده سید عبدالجواد موسوی، تهران: سورة مهر.
المحادین، عبدالحمید (1999)، التقنیات السردیة فی روایات عبدالرحمن منیف، بیروت: الموسسة العربیة للدراسات والنشر.
محمودی بختیاری، بهروز (1388)، «شیوه­های ایجاد طنز کلامی در آثار نیل سایمون»، هنرهای زیبا، ش 38، صص 57 – 69.
 معتصم، محمد (2014)، التداعی و المفارقه و التهکم، الجزایر: دارالتنویر.
مهدوی­آرا، مصطفی و میترا علیشاهی (1396)، «تحلیل ساختاری و محتوایی طنز در کتاب حمار من الشرق اثر محمود السعدنی»، پایان­نامة کارشناسی ارشد، دانشکدة ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه حکیم سبزواری.
النابلسی،‌ شاکر (1994)، جمالیات المکان فی الروایة العربیة، بیروت: المؤسسة العربیة للدراسات و النشر.
نظری‌منظم، هادی و مجید بیاتی (1394)، «الأدب الساخر فی الصحافة المصریة، أحمد رجب نموذجاً»، إضاءات نقدیة، سال پنجم، ش 19، صص 147- 166.
واقف­زاده، شمسی (1390)، الأدب الساخر أنواعه و تطوره مدی العصور الماضیة،  دراسات الأدب المعاصر، سال سوم، ش 12، صص 102- 124.
 
 
منابع الکترونیکی
المحافظة، علی، فرنسا والوحدة العربیة (1945- 2000)، https://www.researchgate.net.
منصور، احمد، 4 مایو 2014، www.youm7.com .
 
Refrences:
Ibrahim, Z. (N. D). The psychology of Humor & Laughter. Egypt: Egyption Publication. [In Arabic]. 
Ehterami, M. (2011). Comic 6. Collector: Seaid Abdoljavad Mousavi. Tehran: Soore Mehr Publication. [In Persian].
Bertenz, H. (2007). Foundations of Literary Theory. Translator: Mohammad Reza Abolghasemi.. Tehran: Fish Publishing. [In Persian].
Bergson H. (2000). Laugh. Translator: Abbas Bagheri. Tehran: Shabaviz Publication. [In Persian].
Betish, S. (1983). Humor & Bitter Laughter in Maroon Abood literature. Beirut:Maroon Abood Publication. [In Arabic]. 
Bahhei, E. (1991). Journey to the West in Arabic Novels. Cairo: Publication of the Egyption Association of Public Writers. [In Arabic]. 
Pelard, A. (1999). Comic: A Collection of Literary & Artistic Styles & Schools. Translator: Saeid Saeidpour. Tehran: Center Publishing. [In Persian].
Jeni, R. (2006). Comedy Writing. Translators: Masoume Amin. Moadabiyan Darush. Tehran: General Directorate of Sima research. [In Persian].
Horrei, A. (2005). About Comic: New Approaches to Humor & Humor. Tehran:  Soore Mehr Publication. [In Persian].
Hossein, Kh. (2007). Theoretical Theory of Hermeneutics on Text Introdution. Damascus: Takvin Publication. [In Arabic]. 
Alhakim, T. (N.D). Osfour Men Alshargh. Cairo: Egyption Publication. [In Arabic]. 
Alhofy, A. (2005). Basics of humor& its variants in literature. Egypt: Nahdet Misr Publishing. [In Arabic]. 
Alsadani, M. (1991).Himar Min al-Sharq. Egypt: Today Book Publication. [In Arabic]. 
Salami, S. (2015). "Bitter Laughfer in the Wallpapers of Ezzedine Mayhoubi". Master Degree in Faculty. Algeria: Biskra University. [In Arabic]. 
Safaei, A & Adhami, h. (2014). "The expression of Humor techniques in the structures of Farhad Hasanzadeh". Research in Persian language & literature: No. 32. Pp.119-166. [In Persian].
Zeyaei, R. (2006). Comic Book. Collector: Seaid Abdoljavad Mousavi. Tehran: Soore Mehr Publication. [In Persian].
Abdol Hamid, Sh. (2003). A New Look at Humor & Laughter. Kuwait: World of Knowledge Publication. National Council of Arts. Culture & Literature. [In Arabic]. 
Abdol Ghani, M. (2005). National Patriotism in the Novel. Cairo: Reading Festival for every one Publications. [In Arabic]. 
Obayd, M & S. Albayati. (2008). Aesthetics in the Novel Structure. Latakia: Dar Alhiwar Publication. [In Arabic]. 
Alghazzali, Sh. (1993). "Bitter Techniques in the Arabic Rhetoric". Master Degree in Faculty. Supervisor: Abdol Azim Ebrahim Almoteni. Saudi Arabia: Omol Ghora University. [In Arabic]. 
Ghozayha, R. (1998). Humor in Andalusian Literature. Beirut: Asreye Publication. [In Arabic]. 
Kordchegini, F. (2009). Comic Book. Collector: Seaid Abdoljavad Mousavi. Tehran: Soore Mehr Publication. [In Persian].
Almohadin, A. (1999). Narratives of Narration in Abdol Rahman Monifʾs Novels. Beirut: Arabian Institute of Publications & Research. [In Arabic]. 
Mahmodi Bakhteyari, B. (1388). "The ways of Creating verbal in humor in the Works of Neil Simon". Beautiful Arts: No. 38. Pp.57-69. [In Persian].
Motasem, M. (2014). Calling. Paradox & Satire. Algeria: Tanvir Publication. [In Arabic]. 
Mahdavi Ara, M & Alishahi, M. (2017). "Structural and content analysis of satire in the book "Himar Men Al-Sharq" by Mahmood al-Saʾdani". Master Degree in Faculty of Literature & Humanities Hakim Sabzevari University. [In Persian].
Alnablesi, Sh. (1994). Aesthetics of place in the Arab Novel. Beirut: Arabian Institute of Publications & Research. [In Arabic]. 
Nazari Monazam, H & Bayati, M. (2015). "Humorous literature in Egyptian newapapers. Case study Ahmad Rajab". Ezaat Naghdiye Journa: Year. 5. No. 19. Pp.147-166. [In Arabic]. 
VaghefZadeh, Sh. (2011). "The growing evolution of Humorous literature & its Voriants in earlier eras". Journal of contemporary literature Studies: Year. 3. No. 12. Pp.102-124. [In Arabic]. 
 
Websites:
Almohafeze. A. France & Arab integration (1945- 2000). https://www.researchgate.net. [In Arabic]. 
Mansour. A. 4 May 2014. www.youm7.com. [In Arabic].