نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

2 استاد گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران.

3 استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

اصطلاح نقد بوم­گرا یا نقد اکولوژیک در سال 1978 میلادی توسط ویلیام روکرت(William Rueckert) منتقد امریکایی ابداع شد. این جریان نقدی و بینا رشته­ ای، واکنش دیرهنگامی بود که ادبیات در مقابل بحران محیط زیست از خود نشان داد و به‌سرعت در محافل ادبی و اجتماعی مورد توجه قرار گرفت. بوم­گرایی از شاخه­ها و رویکردهای مختلفی تشکیل یافته که مهم ­ترین آنها «اکوفمنیسم» است که تلفیقی از مفهوم اکولوژی و فمینیسم می­ باشد و به بررسی طبیعت از نگاه فمنیستی نظر دارد، زیرا طبیعت را هم بنابر یک اصل اسطوره ­ای، ذاتی مونث تلقی می ­کند که مظهر قدرت­ های مولّد و محل رویش و زایش است و با توجه به اشتراکات سرشتی با زن، می­ بایست از حقوق آن دفاع کرد و در مقابل آسیب­ ها از آن محافظت نمود. پژوهش حاضر به روش تطبیقی و با تکیه بر محورهای ژانت هنشال (Jeanette Henshall)، (روابط زنان با طبیعت، ارتباط بین سلطه بر زن وطبیعت، نقش زنان در حل مشکلات اکولوژیکی و هم­انگاری با طبیعت)، به بررسی اشعار گلرخسار صفی­آوا و سوزان علیوان از دیدگاه نقد اکوفمنیستی می­ پردازد؛ چرا که هر دو شاعر، از طبیعت برای بیان دغدغه­­ های زنانه، تصویرسازی­، هم ذات­ پنداری، مواضع اکولوژیکی و فمینیستی بهره برده­ اند. دستاورد پژوهش مبیّن آن است که نگاه صفی­ آوا و علیوان به طبیعت به مانند نگاهشان به زن ترحمانه است و هر دو را تحت سلطه دیگران می ­دانند و تنها راه فرار از بحران محیط زیست را برقراری مجدد رابطه اولیه زنان با محیط زیست و ترویج بازگشت به طبیعت می ­دانند

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

Application of Ecofeminism in the Analysis of the Poetry of Suzan Alaywan and Golrokhsar Safi Ava

نویسندگان [English]

  • Jafar Tahmasbi 1
  • Mahin Hajizadeh 2
  • Abdolahad Gheibi 2
  • Hamid Valizadeh 3

1 Candidate of Arabic language and literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

2 Professor, Department of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

3 Assistant Professor, Department of Arabic Language and Literature, Azarbaijan Shahid Madani University, Tabriz, Iran

چکیده [English]

The term eco-critique or ecological critique was coined by William Rueckert in 1978, and this stream of critique and vision was a late reaction to the literature in the face of the environmental crisis. This theory was soon considered in literary and social circles and had various branches and approaches, the most important of which was ecofeminism, which considers the study of nature from a feminist point of view because nature is also inherently a mythical principle, Female believes that like a woman, her rights should be defended and protected from harms. Based on the three axes of Janet Henshal, this article compares the poems of Golrokhsar Safi Ava and Suzan Alawan from the point of view of ecofeminist critique. These two poets in addition to talking about their feminine concerns use nature for imagery, empathy, ecological, and feminist positions. The result of the research shows that both poets have used the symbols of nature in their feminine illustrations dramatically and markedly. Their view of nature like their view of women, is compassionate and they consider both to be dominated by others. It should be noted that the method used in this study is a descriptive–analytical method using the American School of comparative literature

کلیدواژه‌ها [English]

  • Ecology
  • Ecofeminism
  • Suzan Alawan
  • Golrokhsar Safi Ava
  • Janet Henshal
امین مقدسی ،ابوالحسن و گیتی ،شهریار (1391)، «حاکمیت شب، نگاهی به دو شعر از نیما یوشیج و عبدالوهاب البیاتی »، ادب عربی، دورۀ 4، شمارۀ 4 ،1-20.
انصاری، شهره (1392)، زنان و محیط زیست،از اسطوره­های دیروز تا گام­های امروز، پژوهشنامۀ زنان، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، س 4، ش2 ، 23 -35.
بشیریان، فرهاد و همکار (1396)، نقد بومگرایانه دفتر شعر از زبان برگ، سروده محمدرضا شفیعی کدکنی، مجله شعر پژوهی، س3 ، ش 33، 1 ـ 18.
پیام یونسکو (سال بین المللی زن) (1354)، سرمقاله، فروردین­ماه.
پارساپور، زهرا (1391)، نقد بومگرا رویکردی نو در نقد ادبی، فصلنامه نقد ادبی، ش 19، 8 ـ 26.
جواری، محمدحسین (1396)، نقد زیست‌محیطی در حوزۀ ادبیات با رویکرد تطبیقی، فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش­های ادبیات تطبیقی، د 6، ش 2، 128ـ 143.
دهقان، الهام، تقوی محمد (1390)، موتیف و گونه­ها و کارکردهای آن در داستان­های صادق هدایت، فصلنامه علمی پژوهشی نقدادبی، س4، ش13 بهار، 91- 115.
رجبی، فرهاد و پرچگانی، فاطمه(1397)، «خوانش فمنیستی –اگزیستانسیالیستی مجموعه أنظر إلیک مرام المصری »، ادب عربی ،سال 10، شماره 1، 91-107.
صفی آوا، گلرخسار، (1395)، دیوان اشعار، تهران، نشر نگاه.
علیوان، سوزان (2011)، رشق الغزال، بیروت، نشر الکترونیکی.
علیوان، سوزان (1998)، شمس مؤقتة، قاهره، نشر الکترونیکی.
علیوان، سوزان (2006)، کراکیب الکلام، بیروت، نشر الکترونیکی.
علیوان، سوزان (2010)، ما یفوق الوصف، بیروت، نشر الکترونیکی.
عنایت، حلیمه، فتح زاده حیدر (1391)، رویکردی نظری به مفهوم اکوفمینیسم، مجله مطالعات جامعه شناختی، س2، ش5 ، 45 ـ 63.
فضل، صلاح(1985)، علم الأسلوب مبادئه واجراءاته، قاهره، الهیئة الـمصریة العامة للکتاب.
میرصادقی، میمنت (1373)، واژه‌­نامه‌ هنرشاعری، تهران، کتاب مهناز.
مشیر زاده,حمیرا (1385)، از تاریخ تا نظریه، تاریخ دو قرن فمنیسم، تهران، شیرازه.
هنشال، ژانت (۱۳۸۵)، نقش­های جنسیتی و دغدغه­های زیست محیطی، ترجمۀ سونیا غفوری، ش ۶۵.
هیوود، اندرو (1379)، درآمدی بر ایدئولوژی­های سیاسی، ترجمۀ محمد رفیعی مهرآبادی، تهران، دفتر مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امورخارجه.
Agarwal, B, Gender and Green Governance. (2010) , The Political Economy of Women’s Presence Within and Beyond Community Forestry; Oxford University Press, Oxford.
Alaywan, S. (1998), Temporary Sun, Cairo: electronic publication.
Alaywan, S. (2006), Karakib Al Kalam, Beirut: Electronic Publication.
Alaywan, S. (2011), Rashq al-Ghazal, Beirut, electronic publication.
Alaywan, S. Beyond Description, Beirut: electronic publication.
Alivan, Susan (2011), Rashq al-Ghazal, Beirut, electronic publication. [In Arabic].
Alivan, Suzan (1998), Shams Taqmira, Cairo: Electronic Publishing. [In Arabic].
Alivan, Suzan (2010), We are beyond description, Beirut: Electronic Publishing. [In Arabic].
Alivan, Suzanne (2006), Karakib al-Kalam, Beirut: Electronic Publishing. [In Arabic].
Amin Moghadisi, Abolhasan and Giti, Shahryar (2013), "The ruler of the night, a look at two poems by Nima Yoshij and Abdul Wahab Al Bayati", Arabic literature, period 4, number 4, 1-20. [In Persian].
Amini mogaddasi ,A , and Giti, Sh.(2012),"Night rule,a look at two poems by Nima Yoshij and Abdul Wahab Al Bayati”,Arabic Literature, year4, Number4,1-20.
Ansari, S. (2012) ,Women and environment, from yesterday's myths to today's steps, Women's Research Journal, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, Q4, Issue 2, 23-35
Ansari, Shahreh (2012), Women and the environment, from yesterday's myths to today's steps, Women's Research Journal, Research Institute of Humanities and Cultural Studies, Q4, Issue 2, 23-35. [In Persian].
Bashirian, F, and colleagues .(2016) , The vernacular criticism of the book of poetry from the language of Berg, written by Mohammad Reza Shafiei Kadkani, Poetry Research Magazine, Vol. 3, No. 33, 1-18.
Bashirian, Farhad and co-workers (2016), the vernacular critique of the Book of Poetry from the language of Berg, the poem by Mohammad Reza Shafiei Kodkani, Poetry Research Magazine, Q3, No. 33, 18-1. [In Persian].
Dehghan, E, Taqvi, M.(2010), Motif and its types and functions in Sadegh Hedayat's stories, Literary Research Quarterly, Q4, Spring 13, 115-91
Dehghan, Elham, Taqvi Mohammad (2013), Motif and its types and functions in Sadegh Hedayat's stories, Literary Research Scientific Quarterly, Q4, No. 13 Spring, 115-91. [In Persian].
Enayat, Halimah, Fathzadeh Haider (2013), a theoretical approach to the concept of ecofeminism, Journal of Sociological Studies, Q2, No.5, 63-45.
 Fadel,S. (1985), The science of stylistics, its principles and procedures, Cairo: The Egyptian General Book Organization.
Fazal, Salah (1985), ʿAlm al-Ṭisīl, Principles and Procedures, Cairo: Al-Masriyyah al-Katab. [In Arabic].
 Haywood, A. (2000) , An introduction to political ideologies, translated by M. Mehrabadi, Tehran: Bureau of Political and International Studies of the Ministry of Foreign Affairs
 Henshall, J. (2006), Gender roles and environmental concerns, translated by Sonia Ghafouri, vol. 365.
Henshall, Jeanette (2015), Gender Roles and Environmental Concerns, translated by Sonia Ghafouri, vol. 65. [In Persian].
Heywood, Andrew (2001), An introduction to political ideologies, translated by Mohammad Rafiei Mehrabadi, Tehran: Office of Political and International Studies of the Ministry of Foreign Affairs. [In Persian].
Inayat, H. Fathzadeh H. (2012), Ruwikrdi theoretical with the concept of acofeminism, Journal of the University of Shenakhti, S2, S5, 45-63.
Jovari, M. (2016), Environmental criticism in the field of literature with a comparative approach, scientific research quarterly of comparative literature researches, 6, no. 2, 143-128.
Jovari, Mohammad Hossein (2016), Environmental criticism in the field of literature with a comparative approach, Scientific Research Quarterly of Comparative Literature Research, D 6, No. 2, 143-128. [In Persian].
 Message of UNESCO (International Women's Year) (1975). Editorial, April
Mirsadeghi, M (1994), Glossary of poetry, Tehran , Mahnaz book.
Mirsadeghi, Mayment (1995), Dictionary of Poetry, Tehran: Mahnaz Kitab.
Momsen, J. )1991(, Women and Development in the Third World. Routle- dge Press, London.
Moshir Zadeh, H .(2015), From history to theory, the history of two centuries of feminism, Tehran, Shiraz.
Moshirzadeh, Hamira (2005), from history to theory, history of two centuries of feminism, Tehran: Shiraz. [In Persian].
Parsapour, Z. (2012), Economist criticism is a new approach in literary criticism, Literary Criticism Quarterly, Vol. 19, 8-26.
Parsapour, Zahra (2012), Economist criticism is a new approach in literary criticism, Literary Review Quarterly, Vol. 19, 8-26. [In Persian].
Rajabi, F, and Parchengani,F.(2017),”Feminist-Existentialist Reading of Anzor Elaik Collection of Maram Al-Mesri”,Arabic Literature,Year10,Number1,91-107
Rajabi, Farhad and Parchegani, Fatemeh (2017), "Feminist-Existentialist Reading of Anazar Ilik Maram Al-Masri Collection", Arabic Literature, Year 10, Number 1, 91-107. [In Persian].
Safi Ava, G. (2015) , Divan Poems, Tehran, Negah Publishing House.
Safi Ava, Golrokhsar, (2015), Divan of Poems, Tehran: Negh Publishing House.
UNESCO message (International Women's Year) (1976), editorial, April.