ادب عربی - فهرست مقالات

چکیده بازتاب فرهنگ اجتماعی زندگی عرب را می‌توان در بسیاری از بخش‌های نهج‌البلاغه ملاحظه کرد. گزاره‌های ذمّ و نفرین در نهج‌البلاغه یکی از عناصر زبانی گویای فرهنگ آن روزگاران است که از ابعاد مختلف زبانی، ... بیشتر چکیده بازتاب فرهنگ اجتماعی زندگی عرب را می‌توان در بسیاری از بخش‌های نهج‌البلاغه ملاحظه کرد. گزاره‌های ذمّ و نفرین در نهج‌البلاغه یکی از عناصر زبانی گویای فرهنگ آن روزگاران است که از ابعاد مختلف زبانی، روان‌شناختی و اجتماعی اهمیت دارد. کاربرد این گزاره‌ها از زبان امام علی (ع)، گاه برای مخاطب ناآشنا با فضای سخن، غریب و نامأنوس بوده و انتقال آن به فرهنگ دیگر از بستر ترجمه، به دلیل وجوه پنهان معنا و افتراق فرهنگی، چالشی برجسته به نظر می‌آید. این پاره‌گفت‌ها، همانند بسیاری از ترکیب‌های مستقل چون امثال، از نظر معنا در پیوند با اجزای دیگر متن قرار دارد و گویای بخشی از ساختار اجتماعی دوره امام علی (ع) است. در پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی‌ـ تحلیلی و از منظر بر کاربردشناسی، تلاش می‌شود دلالت‌های ضمنی شماری از این تعابیر در ترجمه‌ موسوی گرمارودی از نهج‌البلاغه مورد ارزیابی قرار گیرد. بررسی بافت موقعیتی و زبانی کاربست کنش‌های گفتاری ذمّ و نفرین در نهج‌البلاغه، حاکی از ترسیم انگیزه‌هایی چون هشدار و غفلت‌زدایی، تحقیر و توبیخ، اظهار شگفتی و ترغیب، همراه با مخاطب‌سنجی‌ست. مخاطبان این گزاره‌ها گاه نزدیکان، یاران و مردم شهرهای تحت فرمانروایی امام بوده و گاه دشمنان وی بوده‌اند که اغلب امام در هنگام گلایه از آن‌ها به کاربرده است. گرمارودی درحاشیه ترجمه خود ضمن معناشناسی برخی از این تعابیر، به وجوه معانی آنها اشاره کرده است و تلاش داشته با در نظر گرفتن دلالت‌های ثانویه‌ این تعابیر، چون تحقیر، اظهار شگفتی، هشدار و توبیخ و غیره، مفهومی درست از این گونه تعابیر در ترجمه بیان دارد. واژه‌های کلیدی: نهج‌البلاغه، نفرین، ترجمه، دلالت‌ ضمنی، کاربردشناسی.

مشاهده مقاله

چگونگی ترجمه‏ پذیری عنصر فرهنگی "نهادها، آداب و رسوم، جریانات و مفاهیم" در ترجمه‏‏ های عربی به فارسی با تکیه بر چارچوب نظری نیومارک

فاطمه کیادربندسری؛ حامد صدقی

دوره 9، شماره 2 ، اسفند 1396، ، صفحه 199-216

https://doi.org/10.22059/jalit.2018.209412.611486

چکیده

نیومارک، یکی از نظریه‏پردازان شاخص معاصر، در زمینة مطالعات ترجمه، عناصر فرهنگی را به پنج دسته تقسیم می‏کند و با پیشنهاد هفده روش در ترجمة این عناصر، سعی کرده است تا راهکارهای مناسب‏تری پیش روی مترجمان ... بیشتر

بررسی ساخت های گوناگون «کان»ی ناقصه در قرآن و نقد دیدگاه مترجمان در برابریابی فارسی آن

محمدرضا حاجی اسماعیلی؛ رضا شکرانی؛ زهره کیانی

دوره 8، شماره 1 ، خرداد 1395، ، صفحه 59-76

https://doi.org/10.22059/jalit.2016.60176

چکیده

فعل ناقص «کان» و مشتقات آن با ساختهای مختلف، هزار و چهار صد و پنجاه بار در قرآن ذکر شده؛ از این رو بایسته است تا مترجمان قرآن با عنایت به سیاق این فعل و ویژگیهای آن، ترجمهای که نزدیک به ... بیشتر

بررسی جایگاه و خدمات میرزا یوسف خان اعتصام الملک (اعتصامی) به دو ادب فارسی و عربی

ناصر محسنی نیا؛ رضا میرزایی

دوره 5، شماره 1 ، تیر 1392، ، صفحه 193-212

https://doi.org/10.22059/jalit.2013.35592

چکیده

میرزا یوسف خان اعتصامی مشهور به اعتصام الملک از نویسندگان و مترجمان نامور ایرانی عهد قاجار است. وی تمامی حیات ادبی خود را وقف ترجمه و توسعۀ دانش‌های ادبی نموده است. ترجمه های اعتصامی از ادبیات مغرب ... بیشتر

ساخت و بافت در ترجمة متون دینی بررسی مقایسه ای دو ترجمه از نهج البلاغه (شهیدی و دشتی)

رضا ناظمیان؛ حسام حاج مؤمن

دوره 5، شماره 1 ، تیر 1392، ، صفحه 237-254

https://doi.org/10.22059/jalit.2013.35594

چکیده

ترجمه متون دینی به دلیل ویژگیهای خاص این متون، مبانی نظری ویژهای به همراه دارد. این متون به دو دستة وحیانی و غیر وحیانی تقسیم میشوند که حساسیت هر یک در گذر از ترجمه با دیگری متفاوت است. کتاب ... بیشتر

بررسی زبان‌شناختی واژة قرآنی «کفر»

آذرتاش آذرنوش؛ مریم قاسم احمد

دوره 4، شماره 3 ، آبان 1391، ، صفحه 1-16

https://doi.org/10.22059/jalit.2012.30317

چکیده

کاربرد واژه‌ها در معانی حقیقی یا مجازی زمان خود از ویژگی‌هایی است که هر گوینده‌ای در کلام خویش به آن اهتمام ویژه دارد. بر این اساس، معانی‌‌ای که پس از ایراد سخن برای واژگان پدید می‌آید هرگز نمی‌تواند ... بیشتر کاربرد واژه‌ها در معانی حقیقی یا مجازی زمان خود از ویژگی‌هایی است که هر گوینده‌ای در کلام خویش به آن اهتمام ویژه دارد. بر این اساس، معانی‌‌ای که پس از ایراد سخن برای واژگان پدید می‌آید هرگز نمی‌تواند مراد گویندة آن سخن باشد و مخاطبان آن سخن نیز نمی‌توانند مفاد کلام را طبق معانی جدید واژه‌ها، استنباط کرده و به صاحب سخن نسبت دهند، بلکه باید ذهن را از معناهایی که پس از ایراد سخن برای الفاظ به وجود آمده منصرف ساخت و بر مبنای معانی الفاظ در زمان ایراد سخن، مقصود گوینده را دریافت. این حقیقت در رابطه با درک و فهم واژگان قرآن کریم از اهمیت دوچندانی برخوردار است، زیرا قرآن کریم با زبان عصر نزول سخن گفته و واژگان را در معانی رایج آن زمان به کار برده است. بر این اساس پژوهش حاضر باعنایت به کاربردهای قرآنی واژة «کفر» به سیر تطور معنایی آن در زبان‌های سامی و از جمله زبان عربی پرداخته و سپس به بررسی خاستگاه واژه و ریشه‌شناسی آن می‌پردازد. علاوه بر این، دیدگاه‌های تفسیری و روایی نیز در خلال پژوهش مورد بررسی قرارگرفته و در پایان با نقد و بررسی برابر نهاده‌های واژة «کفر» در برخی از شاخص‌ترین ترجمه‌های فارسی، مفهومی دقیق‌تر برای این واژه و مشتقات آن بدست داده می‌شود. در این پژوهش دو معادل برای واژة «کفر» و مشتقات آن پیشنهاد می‌شود: نخست مفهوم ناسپاسی (نعمت و...) و دوم مفهوم انکار خداوند (نقطة مقابل ایمان).

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 1 (1388)

کلیدواژه‌ها = ترجمه

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده