ادب عربی - فهرست مقالات

نقد روانکاوی یکی از شاخه‌های نقد ادبی است که در تحلیل و ارزیابی متون به خصوص متون ادبی نظیر رمان و داستان کاربرد دارد. یکی از نظریه‌پردازان این حوزۀ اروین دیوید یالوم است. او در تئوری روان درمانی خود ... بیشتر

مشاهده مقاله

پداگوژی الگوواره های پایداری در نمایشنامه کودک "لن تقوم حرب البسوس" اثر جمیل حمداوی

سحر دهقانی؛ حسین شمس آبادی؛ عباس گنجعلی؛ سید مهدی نوری

مقالات آماده انتشار، پذیرفته شده، انتشار آنلاین از تاریخ 24 بهمن 1403

https://doi.org/10.22059/jalit.2025.379481.612853

چکیده

اصطلاح پداگوژی، اصطلاحی در حوزۀ آموزش است و به شیوه تعلیم‌وتربیت اشاره دارد. آموزش به کودکان به دو روش مستقیم و غیرمستقیم (بازی) صورت می‌گیرد. از بازی و نمایش برای یادگیری مفاهیم پیچیده استفاده می‌شود ... بیشتر اصطلاح پداگوژی، اصطلاحی در حوزۀ آموزش است و به شیوه تعلیم‌وتربیت اشاره دارد. آموزش به کودکان به دو روش مستقیم و غیرمستقیم (بازی) صورت می‌گیرد. از بازی و نمایش برای یادگیری مفاهیم پیچیده استفاده می‌شود تا کودک آنها را به بهترین شکل بیاموزد. یکی از این مفاهیم، ادبیات پایداری است که در عصر حاضر مورد توجه نویسندگان بسیاری قرار گرفته است. برای آموزش این مفهوم بایست به‌گونه‌ای عمل کرد که بیشترین تأثیر را در کودکان داشته باشد و چه‌بسا بهترین روش آموزش این مفهوم دشوار، بازی و نمایش است. در این جستار، نویسندگان با روشی توصیفی - تحلیلی، نمایشنامه «لن تقوم حرب البسوس» اثر جمیل حمداوی، ادیب مراکشی را از منظر پداگوژی ادبیات پایداری مورد واکاوی قرار داده و به دنبال پاسخ این پرسش‌اند که پداگوژی مفهوم پایداری با چه الگوواره‌هایی در متن نشان داده شده است؟ نتایج این بررسی‌ها حاکی از آن است که نویسنده با بهره‌گیری از الگوواره‌های متن، موفق به آموزش مفهوم پایداری به کودکان شده است. او از طریق داستان هابیل و قابیل، سعی کرده به کودکان آموزش دهد که جنگ تأثیرات منفی و ویران‌گری دارد و صلح و اتحاد بهترین راه برای مقاومت و پایداری است. ازاین‌رو، می‌توان حمداوی را به عنوان یک پداگوگ موفق در حوزه ادبیات پایداری دانست که با استفاده از نمایشنامه، اصول پایداری را به مخاطبان کوچک خود آموزش داده و آن‌ها را به راهکارهای سازنده‌ای راهنمایی می‌کند.

مشاهده مقاله

واکاوی دلواپسی‌های چهارگانۀ غایی و راه حل درمان آن در رمان «زهر اللّیمون وقصص أخرى» علاء الدّیب در پرتوی نظریۀ روان پویه درمانی اروین یالوم

مسعود سلمانی حقیقی؛ عباس گنجعلی؛ سید مهدی نوری کیذقانی؛ حسین شمس آبادی

دوره 17، شماره 1 ، دی 1403، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jalit.2023.362750.612711

چکیده

امروزه رویکردهای نوینی در حوزه نقد ادبی وجود دارد که یکی از آنها نقد روانکاوی است. نقد روانکاوی فرمی از نقد ادبی است که برخی از مضامین و شگردهای روانکاوی را به متون ادبی اعمال می‌کند و تفسیرهایی از این ... بیشتر

نویسندگی؛ سرمایه فرهنگی زنان در رمان «الراویات» نوشته مها حسن (با نگاهی به نظریۀ «انواع سرمایه» پی یر بوردیو)

محدثه سمیعی؛ عباس گنجعلی؛ حسین شمس آبادی؛ حجت الله فسنقری

دوره 16، شماره 2 ، تیر 1403، ، صفحه 45-63

https://doi.org/10.22059/jalit.2023.359519.612681

چکیده

اغلب آثاری که در زمینۀ حقوق زنان نوشته شده است، بر مؤلفه های مشترکی چون خشونت علیه زنان، ازدواج اجباری، استقلال مالی زنان، خودشیءانگاری و موضوعاتی از این قبیل تأکید میکنند؛ اما رمان «الراویات» ... بیشتر اغلب آثاری که در زمینۀ حقوق زنان نوشته شده است، بر مؤلفه های مشترکی چون خشونت علیه زنان، ازدواج اجباری، استقلال مالی زنان، خودشیءانگاری و موضوعاتی از این قبیل تأکید میکنند؛ اما رمان «الراویات» نوشتۀ مها حسن، رمانی متفاوت و زنانه است که علیرغم مبارزه با تمامی این مسائل، سعی دارد با گذار از این مؤلفه ها، بر پارادایمی متفاوت و تأثیرگذار در جهت تعالی منزلت زنان و دستیابی آنان به جهانی مطـابق نیازهای خود تمرکز کند. نویسنده با توجه به سرمایه ها و توانایی های زنان -که در طول تاریخ پیوسته در معرض سرکوب و تحقیر بوده اند- عنوان می کند که زنان آگاه می‌توانند با ترویج آگاهی ها و دانش خود به سراسر جهان، پیام آزادیخواهی را به دیگر زنان نیز برسانند و برای تحقق این مهم، باید بنویـسند. پییر بوردیو (Pierre Bourdieo)، جامعه‌شناس فرانسـوی، در نظریۀ انـواع سرمایه، - با اشـاره به عنـصر عـادت واره(habitus) - بحث سرمایۀ فرهنگی را به عنوان عاملی مهم در دستیابی افراد و گروه ها به قدرت نمادین و بازتولید طبقات اجتماعی مطرح می کند. پژوهش حاضر به روش توصیفی- تحلیلی در نظر دارد موضوع نویسندگی را به عنوان سرمایۀ فرهنگی زنان در رمان «الراویات» نوشتۀ مها حسن با نگاهی به نظریۀ «انواع سرمایه» پییر بوردیو بررسی کند و تأثیر آن را بر بازتولید جایگاه اجتماعی زنان «الراویات» بسنجد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که زنان جسور در «الراویات»، با انجام کنش ها و اعمالی خلاف عادت واره های مرسوم و با تولید دانش و آگاهی بخشی، همچنین انباشت سرمایۀ نویسندگی خود، به قدرتی نمادین دست مییابند و در نهایت جهانی مطابق میل خود و به دور از هرگونه تبعیض می سازند

تحلیل محتوایی شاخصه های پیکارسک در سه گانه محمد شکری

بهروز سالمی مغانلو؛ حسین میرزایی نیا؛ حسین شمس آبادی؛ عباس گنجعلی

دوره 15، شماره 1 ، فروردین 1402، ، صفحه 1-22

https://doi.org/10.22059/jalit.2022.332414.612461

چکیده

پیکارسک یک سبک مهم در ادبیات داستانی معاصر به شمار می رود و نویسندگان برای بیان دیدگاه های خود در باره جامعه و مشکلات موجود در آن و نقد اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی در آثار خود از آن استفاده ... بیشتر پیکارسک یک سبک مهم در ادبیات داستانی معاصر به شمار می رود و نویسندگان برای بیان دیدگاه های خود در باره جامعه و مشکلات موجود در آن و نقد اوضاع اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و اخلاقی در آثار خود از آن استفاده می کنند. داستان های پیکارسکی؛ داستان ماجراجویی های کلاشان و رنج و غم و مخاطراتشان است به همین دلیل اغلب به شکل داستان زندگی نامه خود نوشت واقعی و از زاویه دید اول شخص یا سوم شخص نوشته می‌شوند. این‌گونه داستانی برای نخستین بار در اسپانیای قرن 16 م ظهور کرد و پس از آن به ادبیات سایر جهان منتقل شد. محمد شکری نیز این سبک داستانی را جهت انعکاس اوضاع وخامت بار جامعه وقت مراکش و جهان عرب، از این سبک داستانی در آثار خود استفاده کرده است. هدف اصلی این جستار که به روش توصیفی تحلیلی انجام‌شده است، تحلیل محتوایی شاخصه های پیکارسک در رمان های «الخبز الحافی، الشطار و وجوه» معروف به سه گانه شکری است. این سه گانه، ماجرای زندگی محمد -پیکاروی داستان- را از آغاز تا پایان روایت می کند و نویسنده، مشکلات طبقه محروم جامعه وقت مراکش را در لابه‌لای آن، به تصویر می کشد. یافته های جستار، حاکی از آن است که برخی از شاخصه های محتوایی که سه گانه شکری را در زمره رمان پیکارسکی قرار میدهد، عبارت‌اند از واقع گرایی انتقادی، سفر، فقر و نیازمندی قهرمان داستان، بیکاری، آوارگی و ماجراجویی های پوچ گرایانه و دیوان هوار و همنشینی با حیله گران و کلاشان، طغیان و سرکشی بر ضد قوانین و آداب و رسوم اجتماعی، هجو جامعه و مردم، بیان نابسامانی های اجتماعی و مفاسد اخلاقی و طنز سیاه. از آنجا که آثار ادبی عموماً برخاسته از شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی جامعه و تأثیر عمیق آنها در زندگی افراد است و سه گانه شکری نیز به همین اساس نگاشته شده است؛ بنابراین پرداختن به این موضوع میتواند بسیاری از جوانب جامعه وقت مراکش را برای خواننده آشکار سازد

واکاوی ساحت‌های وجودی پست‌مدرن در نمایشنامۀ «ابن الرومی فی مدن الصفیح» اثر عبدالکریم برشید

علی خوش گفتار؛ عباس گنجعلی؛ سید مهدی نوری کیذقانی

دوره 14، شماره 3 ، آذر 1401، ، صفحه 89-107

https://doi.org/10.22059/jalit.2022.326981.612415

چکیده

فراداستان از برجسته‌ترین اشکال ادبی در ادبیات پست‌مدرن محسوب می‌شود. در این میان ویژگی وجودشناسی در فراداستان این امکان را فراهم می‌آورد تا به مسائل فلسفی-وجودی با رویکردی پسامدرن و بدون نظم در طرح ... بیشتر فراداستان از برجسته‌ترین اشکال ادبی در ادبیات پست‌مدرن محسوب می‌شود. در این میان ویژگی وجودشناسی در فراداستان این امکان را فراهم می‌آورد تا به مسائل فلسفی-وجودی با رویکردی پسامدرن و بدون نظم در طرح افکار نویسنده نگریسته شود و ارتباط تنگاتنگی با ویژگی‌هایی همچون عدم قطعیت، تصنع‌گرایی، تشویش زمانی و ورود نویسنده به متن به عنوان مرکز اصلی تشویش وجودی در داستان، برقرار گردد. این پژوهش بر آن است تا مشخصۀ فراداستانیِ وجودشناسی را در نمایشنامۀ پسامدرن «ابن الرومی فی مدن الصفیح» اثر عبدالکریم برشید، مورد واکاوی قرار دهد. لذا با تکیه بر روش توصیفی-تحلیلی در پی پاسخ‌گویی به این پرسش است که چگونه مرزهای وجودی در نمایشنامۀ «ابن الرومی فی مدن الصفیح» تحت تأثیر پسامدرنیسم قرار گرفته‌اند؟ رهیافت اولیۀ تحقیق نشان می‌دهد عبدالکریم برشید بیش‌ترین تأثیر را در آرای وجودی متن داشته و توانسته مرزهای وجودی را گاهی با دید دانای کل تغییر دهد. عدم قطعیت و تشویش زمانی نیز در مرز بین هستی و نیستی بسیار نقش داشته‌اند تا جایی که تاریخ‌نگاری نویسنده با شخصیت‌های درونی متن به تشویش و شکست زمانی نیز منجر گشته ‌است. همچنین، بیان واضح نویسنده از طریق یک متن ساختگی منجر به قرار دادن خواننده بین دو مرز واقع و خیال شده و مرزهای وجودی نیز باری دیگر برهم‌خورده‌اند.

دوره 17 (1404)

دوره 16 (1403)

دوره 15 (1402)

دوره 14 (1401)

دوره 13 (1400)

دوره 12 (1399)

دوره 11 (1398)

دوره 10 (1397)

دوره 9 (1396)

دوره 8 (1395)

دوره 7 (1394)

دوره 6 (1393)

دوره 5 (1392)

دوره 4 (1391)

دوره 3 (1390)

دوره 1 (1388)

نویسنده = �������������� ��������

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

نویسنده = ��