سخن سردبیر
سخن سردبیر
سخن سردبیر
دوره 10، شماره 2 ، دی 1397

چکیده
  سخن سردبیر پژوهشگران فرهیخته و استادان ارجمند!   در آغاز سخنِ این شماره از مجله ادب عربی لازم است نکات چندی را یادآور شوم. هیأت محترم تحریریه فعال‌تر از گذشته، کار ارزیابی مقالات و آثار نویسندگان و ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
واکاوی کارکرد
واکاوی کارکرد "رؤیا" در سروده های ادونیس

ابوالحسن امین مقدسی؛ مهدیه قیصری

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 1-20

https://doi.org/10.22059/jalit.2018.241688.611784

چکیده
  چکیده «رؤیا» از جمله اصطلاحات اساسی در نقد ادبی و تعریف شعر نو به شمار می‌رود که تحت تأثیر مکاتب غربی یا تصوّف به این حوزه وارد شد. امروز شاعر نوپرداز عرب نه تنها از ساختارها و چارچوب های از پیش تعیین ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
مولفه های پسااستعماری در رمان
مولفه های پسااستعماری در رمان " الطریق الی الشمس شرق - غرب " نوشته ی عبدالکریم ناصیف

جواد اصغری؛ سیمین غلامی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 21-40

https://doi.org/10.22059/jalit.2018.201467.611425

چکیده
  یکی از رویکردهای ادبیات تطبیقی و مطالعات فرهنگی نقد پسااستعماری است که نتایج استعمار در متون ادبی را تحلیل و به کشف مولّفه­های پسااستعماری در ادبیات می­ پردازد.  این نقد یکی از موضوعاتی است که توجه ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
واکاوی معنای واژه‌ی «غلو» منتسب به شاعران شیعه در آثار شوقی ضیف
واکاوی معنای واژه‌ی «غلو» منتسب به شاعران شیعه در آثار شوقی ضیف

کبری روشنفکر؛ محمد امیری فر

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 41-59

https://doi.org/10.22059/jalit.2018.121579.611247

چکیده
  با وجود اندیشة تابناک و منش خردگرا در گفتمان تشیع، شیعه عملاً در طول تاریخ مورد فرونگری از جانب مخالفان بوده است که گاه با انتساب عقاید انحرافی، درصدد خدشه­دار کردن چهرة شیعه بوده­اند. شوقی ضیف، پژوهشگر، ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
چارچوبی نظری برای داوری در باب اخذ در شعر: بر مبنای نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی و نظریه فرمالیسم روسی
چارچوبی نظری برای داوری در باب اخذ در شعر: بر مبنای نظریه نظم عبدالقاهر جرجانی و نظریه فرمالیسم روسی

محمد هادی مرادی؛ صادق خورشا؛ حسام حاج مومن

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 61-80

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.223026.611613

چکیده
  این مطالعه می­کوشد چارچوبی نظری برای داوری در باب وقوع اخذ در شعر طرح کند. پرسش این است که با چه معیاری می­توان حکم به وقوع اخذ در شعر متأخر از شعر متقدّم داد و با چه روشی می­توان نحوۀ این اخذ را ارزیابی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
مطالعه‌ی مولفه‌های معنایی واژه‌ی قرآنی «حمیم» بر مبنای روابط همنشینی و جانشینی
مطالعه‌ی مولفه‌های معنایی واژه‌ی قرآنی «حمیم» بر مبنای روابط همنشینی و جانشینی

مرتضی قائمی؛ صلاح الدین عبدی؛ ابراهیم احمدی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 81-100

https://doi.org/10.22059/jalit.2018.204671.611449

چکیده
  معناشناسی دانشی است که به بررسی معنا می­پردازد و معناشناسی تاریخی – توصیفی از جمله مهمترین و رایج­ترین روش­های این علم به شمار می­رود. یکی از شیوه­های یافتن معانی دقیق واژه در معناشناسی تاریخی- ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
دگردیسی نماد در اشعار سیاسی نزار قبانی
دگردیسی نماد در اشعار سیاسی نزار قبانی

مجتبی بهروزی؛ علی اصغر حبیبی؛ علی اکبر احمدی چناری

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 101-121

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.240456.611772

چکیده
  شرایط پیچیدة سیاسی و اجتماعی دوران معاصر و فزایندگی و ریشه‌داری تناقض­های جامعه در برخی کشورهای عربی، در کنار انگیزه‌های هنری باعث می‌شود تا شاعر برای بیان اندیشه‌های درونی، اصالت‌بخشی به اثر خود ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
سیمای کرد در شعر کلاسیک عربی
سیمای کرد در شعر کلاسیک عربی

عبدالله رسول نژاد

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 123-143

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.213975.611534

چکیده
  پس از گسترش اسلام و پذیرش آن از طرف اقوام مختلف، فرهنگ اسلامی بستری برای احترام متقابل میان اقوام وملت­ها شد و شعر عربی نیز به جای ترویج نخوت قبیله­ای، به ترسیخ أخوت ایمانی پرداخت؛ اما در جامعة اسلامی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تأثیرپذیری سعدی شیرازی از ابوالفتح بُستی
تأثیرپذیری سعدی شیرازی از ابوالفتح بُستی

جواد غلامعلی زاده؛ فائزه عرب یوسف آبادی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 145-165

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.227721.611657

چکیده
  داد و ستدهای ادبی به شکل­های مختلف در ادبیات جهان وجود دارد و کمتر ادبیاتی را می­توان یافت که در مداری بسته و محدود حرکت کند و از مرزهای خود پا فراتر نگذاشته باشد؛ در این میان، ادبیات عربی و فارسی به ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تحلیل ادبی و بلاغی قصیده‌‌ هائیّۀ منسوب به امام رضا(ع)؛ رهیافتی به آرمانشهر رضوی
تحلیل ادبی و بلاغی قصیده‌‌ هائیّۀ منسوب به امام رضا(ع)؛ رهیافتی به آرمانشهر رضوی

امید جهان بخت لیلی؛ سید اسماعیل حسینی اجداد نیاکی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 167-185

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.216320.611551

چکیده
  قصیده هائیّه منسوب به امام هشتم، حضرت علی بن موسی الرضا(ع)، از جمله مصادیق عینی تعلیم و روشنگری در سطح فردی و اجتماعی است که امام(ع) در آن، هنجارها و ناهنجاری­های اخلاقی و پیامدشان را با زبانی بلیغ و ادبیّاتی ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تحلیل زیباشناختی وصف طاق بستان در شعر ناصح‌الدّین الأرّجانی
تحلیل زیباشناختی وصف طاق بستان در شعر ناصح‌الدّین الأرّجانی

ولی الله شجاع پوریان؛ سهاد جادری؛ راضیه یزدانی پور

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 187-206

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.242175.611789

چکیده
  قاضی ناصح­الدین ارّجانی (460 – 544) از مفاخر استان خوزستان و از برترین شاعران عربی­سرای ایرانی در دورة سلجوقیان است که علاوه بر تصدی منصب قضا در شهرهای خوزستان و فارس، شاعری پرآوازه و شیرین‌سخن بود. ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
بررسی مفهوم فناپذیری دنیا در شعر حضرت علی(ع) (براساس الگوی بدنمندی شناخت در نظریه ی معناشناسی شناختی)
بررسی مفهوم فناپذیری دنیا در شعر حضرت علی(ع) (براساس الگوی بدنمندی شناخت در نظریه ی معناشناسی شناختی)

جواد گرجامی؛ عادل آزاددل

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 207-225

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.229150.611672

چکیده
  معناشناسی شناختی به رابطة میان تجربه، شناخت تجسّم­یافته و معنا پرداخته و کارکرد تجربه­های دریافتی انسان از جهان خارج و محیط اطراف را در فرآیند معناسازی مورد بررسی قرار می­دهد. یکی از مبانی مهم در ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تأثیر حیوانات اهلی بر شعر جاهلی با تکیه بر کتاب «مفضلیات»
تأثیر حیوانات اهلی بر شعر جاهلی با تکیه بر کتاب «مفضلیات»

خداداد بحری؛ حسین مهتدی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 227-248

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.126706.611286

چکیده
  ادبیات بازتاب اوضاع طبیعی زیستگاه هر ملت و تجلی­گاه رسوم و قوانین اجتماعی حاکم بر آن است؛ بنابر این، چگونگی آب و هوا، پوشش گیاهی و جانوری، اوضاع اقتصادی، سیاسی، دینی و فرهنگی ملت­ها، گاه در جزئی ترین ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تحلیل و بررسی نقش ادیبان کرد در تحولات ادب عربی دوره عباسی
تحلیل و بررسی نقش ادیبان کرد در تحولات ادب عربی دوره عباسی

شعله ظهیری؛ عنایت‌اله فاتحی نژاد

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 249-269

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.112698.611187

چکیده
  بررسی نقش کردها در تحولات مختلف ادب عربی در حوزة ادبیات تطبیقی مکتب فرانسه می‌گنجد؛ زیرا ادیبان قومی در ادبیات ملتی دیگر تأثیرگذار بوده‌اند. در دورة عباسی‌، زبان و ادب عربی با همت اندیشمندان ملیت‌های ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
ریخت‌شناسی روایات قرآنی در کشف کارکردهای معنایی و اجتماعی، تحلیل موردی روایت موسی و سامری
ریخت‌شناسی روایات قرآنی در کشف کارکردهای معنایی و اجتماعی، تحلیل موردی روایت موسی و سامری

ابراهیم فلاح؛ سجاد شفیع پور

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 271-290

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.245907.611814

چکیده
  چکیده در این پژوهش، ریخت‌شناسی روایت موسی‏(ع) و سامری در دو کلان‌سطح داستان و کلام در چهارچوب نظریة سیمور چتمن و واکاوی لایه‏های سطحی و بالایی روایت همچون رویدادها، زمینة داستان، شخصیت‏‏ها، نحوة ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
تأثیر پایداری فلسطین بر گفتمان انسانی در دیوان فدوی طوقان
تأثیر پایداری فلسطین بر گفتمان انسانی در دیوان فدوی طوقان

نوید پیری؛ مهدی ترک‌شوند؛ علی‌اصغر اسکندری

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 291-309

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.241552.611782

چکیده
  مفاهیم و ارزش‌هایی چون آزادی و عشق و عزت که انسان به‌طور فطری با آن‌ها آشناست، در دیوان فدوی طوقان جایگاه ویژه‌‌ای دارد که «گفتمان انسانی» وی را شکل می‌دهد. استفاده از زبان رمزآمیز و کنایه‌ای ...  بیشتر
مقاله پژوهشی
کتابشناخت: مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی (بخش دوم)
کتابشناخت: مآخذ ابیات و عبارات عربی مقامات حمیدی (بخش دوم)

سید مرتضی حسینی

دوره 10، شماره 2 ، دی 1397، صفحه 313-332

https://doi.org/10.22059/jalit.2019.134780.611354

چکیده
  مقامه‌نویسی در نثر فارسی، اولین بار با مقامات قاضی حمیدالدّین ابوبکر محمّد بن عمر بن علی بلخی، از شاهکارهای متون نثر فارسی در قرن ششم، پدید آمد. این اثر از یک مقدمه، 23 مقامه و یک خاتمه تشکیل شده است. مقامه‌نویسی ...  بیشتر